Film van de week: “En amont du fleuve”

Leestijd: 4 minuten

«En amont du fleuve» is een psychologische avonturenfilm. Aan boord van een klein bootje zegt Olivier Gourmet aan Sergio Lopez – zijn tot dan toe onbekende halfbroer – dat de dood van hun vader hen dichterbij zal brengen, ondanks hun tegenovergestelde persoonlijkheden… Deze film van Marion Hänsel, die in België in 1987 verkozen werd tot “Vrouw van het Jaar”, tilt de Belgische cinema tot universele hoogte door te handelen over het onbewuste van de Mens.

De meeste van je films zijn adaptaties van boeken waarvan je houdt en waarvan je meteen de beelden, de decors en de personages voor je ziet. De ontmoeting met auteur Hubert Mingarelli leidde tot een nauwere manier van samenwerken: jullie schreven samen het scenario. Vertel eens over jullie ontmoeting?

Marion Hänsel: “Toen ik een paar jaar geleden voor het eerst een boek van Hubert Mingarelli las, ‘Quatre soldats’, ontdekte een discrete, relevante, sobere schrijver. Ik was dus in de eerste plaats onder de indruk van zijn schrijfstijl, eerder nog dan van het verhaal dat hij vertelde. Ik wilde meteen weten wie die man was. Ik las ‘La dernière neige’ en was er ondersteboven van. Hoe ver kan een adolescent gaan voor een verlangen? Welke toegevingen wil hij doen om zijn droom waar te maken? Ik vond het een sterk en interessant thema. De verfilmingsrechten waren niet vrij, Hubert en ik hadden elkaar wel leren kennen. Vervolgens vertelde Hubert me dat hij nog onuitgegeven verhalen had onder de titel Noir océan. Ik nam er twee verhalen uit over en maakte er één verhaal van. Ik stuurde hem verschillende versies van het scenario op. We kozen allebei dezelfde versie. Tenslotte spraken we af en zijn we vrienden geworden.

“Na Noir Océan kwam er La Tendresse, een scenario dat ik alleen schreef. Na die film had ik geen zin om meteen weer een nieuw scenario te schrijven. Ik vroeg aan Hubert of hij geen zin had om samen met mij een scenario te schrijven over het thema dat ik hem voorstelde: drie zwijgzame mannen van vijftig proberen elkaar te ontmoeten en elkaar te leren kennen. Het deed denken aan verschillende personages uit de boeken van Hubert. Ik was ook geïnteresseerd door de afwezigheid van vrouwen, van moeders in hun universum. We besloten om samen te werken op het thema van de afwezigheid van een vader. We dachten vooral veel na over het verlangen van één van de halfbroers: degene die zijn vader nooit heeft gekend, die zelfs zijn naam niet wist omdat zijn moeder die nooit verteld had. En dan kreeg hij het nieuws van de dood van zijn vader, ontdekte en ontmoette zijn halfbroer. De film vertelt een dubbel verhaal. Het is het verhaal van een psychologische zoektocht van een kind dat heel zijn leven heeft geleden, tot zijn vijftigste, onder de afwezigheid van zijn vader én tegelijk de fysieke reis van twee halfbroers die een rivier opvaren naar de plek waarvan ze te weten kwamen dat hun vader er stierf, zonder dat het duidelijk is of het zelfdoding of moord was.

Zoals vaker in je films speelt het verhaal zich af op een afgesloten plek waar de personages geconfronteerd worden met elkaar, in een dor gebergte waardoor een rivier vloeit…

“De natuur kan verontrustend zijn want je voelt ze pas echt wanneer je ver weg, geïsoleerd en alleen bent. Het verhaal speelt zich af in een berglandschap. Het kleine bootje kan de plek maar moeilijk bereiken. Het is een landschap dat de druk, de spanning en de angst tijdens de tocht stroomopwaarts alleen maar vergroot.”

Die plek veroorzaakt een bepaalde intitmeit en emotie wanneer de twee halfbroers, opgesloten in de miniscule cabine van hun boot, met elkaar praten voor ze in slaap vallen.

“Ik heb ze bijna altijd in het duister gefilmd. De vragen en antwoorden worden uitgewisseld zonder dat we hun gezichten kunnen zien. We horen hun stemmen heel zacht, als fluisteringen.

Le film nous fait découvrir, progressivement, les caractères des demi-frères, davantage à travers leurs gestes, leurs réactions qu’à travers leurs mots, car ils se montrent peu enclins à raconter l’histoire de leurs vies respectives.

Doorheen de film leren we het karakter van de halfbroers langzaamaan kennen. Eerder door hun daden en reacties dan door hun woorden, want ze zijn allebei niet geneigd om hun levensverhaal te vertellen.

“De twee halfbroers praten weinig. Er is er één die voorzichtig en verlegen vragen stelt, en bijna allemaal hebben ze te maken met hun vader. De andere antwoordt niet graag, en het is maar uit zijn spaarzame zinnen dat blijkt dat hij geen zin heeft om over die vader te spreken. Hij is ontzettend ontwijkend in zijn antwoorden. Langzaam maar zeker komen we te weten dat de ene baas is van een transportbedrijf. Hij is een selfmade man die zijn eigen baas werd. Maar we komen ook te weten dat de trots die voortkomt uit zijn succes, in elkaar stort omdat zijn enige verlangen was om op een dag zijn vader te ontmoeten en hem te zeggen: “Kijk, dit is wat ik deed met mijn leven.” Wat dus niet meer mogelijk is. De andere halfbroer schrijft romans en leeft misschien met hetzelfde gemis, al is het op een andere manier omdat hij zijn vader wel gekend heeft. Maar ook hij zegt: “Onze vader heeft mijn boeken nooit gelezen, en misschien wist hij zelfs niet dat ik er schreef.” Ze missen allebei erkenning. En ik denk dat dat iets universeels is. Daar gaat de film over.”

Hoe heb je de acteurs gekozen?

“Vanaf het begin van mijn samenwerking met Hubert Mingarelli zei ik hem dat ik een verhaal wilde schrijven voor drie acteurs die ik al gekozen had en die al toegezegd hadden: Olivier Gourmet, Sergio Lopez en John Linch. Het scenario is hen echt op het lijf geschreven.”

Er duikt een jonge hond op als personage, net zoals in Noir Océan.

“Hij verschijnt inderdaad op het toneel als de vertrouweling van beide halfbroers en dat beurt om beurt. Als hij verdwijnt in de rivier, moet Omer terugdenken aan een hond waarvan hij hield tijdens zijn kinderjaren. “Ik heb een hond gehad, ik heb hem zien sterven, ik heb hem gestreeld. Zijn naam was Copain.” Die herinnering geeft het personage een dimensie van diepe menselijkheid.”

Interview door Serge Meurant voor cinergie.be


© Fiftyandme 2024