España por favor
Veertig jaar na de eerste editie in 1985 zet Europalia Spanje opnieuw in de kijker met een multidisciplinair programma dat zich over heel België uitstrekt. Een dialoog tussen erfgoed en hedendaagse kunst.
Met Francisco de Goya als belangrijkste focus en inspiratiebron belicht het festival de culturele rijkdom van Spanje via een veelzijdig aanbod van beeldende kunst, architectuur, theater, dans, muziek, performance, film en literatuur – met zowel gevestigde als minder bekende namen. Het festival opent met de hoofdtentoonstelling ‘Luz y Sombra. Goya en het Spaanse Realisme’ in Bozar.
Goya leefde in een tijd van crisis – wellicht niet zo verschillend van de onze. Hij gaf vorm aan het heden en bood een spiegel waarin wij ons vandaag nog steeds herkennen. Zijn gravurereeksen Caprichos, Disparates en Desastres de la Guerra getuigen van zijn scherpe blik en visionaire kracht. Deze drie kernbegrippen vormen de inspiratiebron voor het volledige programma. Ze verbinden verleden en heden, het lokale en het globale.
Meer dan 170 kunstenaars en 80 culturele instellingen in België presenteren samen ruim 100 evenementen, met een rijke verscheidenheid aan locaties en thema’s. Van grote steden zoals Brussel, Antwerpen, Charleroi en Gent tot verrassende plekken zoals het Wezenberg-zwembad in Antwerpen. De deelnemende kunstenaars komen uit heel Spanje en vertegenwoordigen een breed spectrum van regio’s, generaties en perspectieven. Bovendien gaan velen een creatieve dialoog aan met Belgische en internationale artiesten. Anders gezegd, een unieke kans om diep in te gaan op het culturele en artistieke erfgoed van Spanje en tegelijkertijd na te denken over hedendaagse, mondiale kwesties door de lens van het werk van Goya.
Europalia Spanje, van 8 oktober tot 1 februari 2026 op diverse plaatsen in het land. europalia.eu
Iconische beelden
Wie houdt van fotografie – en wie doet dat niet – kan terecht voor een aantal bijzonder interessante foto-expo’s. Het Luikse La Boverie pakt uit met een uitgebreid overzicht van het werk van Robert Doisneau. Je kan er zowat 400 poëtische en ontroerende foto’s bewonderen uit de periode 1934-1992. Via interactieve ruimtes, unieke documenten en originele installaties krijg je een inkijk in zijn atelier, zijn werkproces, en de mensen om hem heen. De expo oogstte bijzonder veel succes in het Musée Maillol in Parijs en houdt nu halt in Luik, met een speciaal Belgisch luik over typische landschappen en figuren van bij ons zoals de Gilles van Binche, het tijdloze Brugge, en beelden van Expo 58.
John Lennon & Yoko Ono in Hilton Amsterdam, 1969. © Nico Koster.
Met hun Bed-In for Peace lagen John Lennon en Yoko Ono een week lang in bed in het Amsterdamse Hilton en trachtten zo de aandacht te vestigen op de noodzaak van wereldvrede. Twee maanden later deden ze de zaak nog eens over in Montreal waar ze het nummer Give Peace a Chance opnamen. De Nederlandse fotograaf Nico Koster (°1940) was getuige van de historische huwelijksreis van John en Yoko en maakte er iconische foto’s van, die je nu kan herbekijken.
Robert Doisneau, Gegeven Momenten, tot 19 april in La Boverie in Luik. (expo-doisneau.com).
Koster/Appel en Lennon, tot 25 januari in het Fotomuseum aan het Vrijthof in Maastricht.
Totaalervaring
Wanneer we aan achttiende-eeuwse mode denken, associëren we die vaak met pastelkleurige jurken, hoge pruiken en uitbundige luxe. Maar klopt dat wel? Deze expo kijkt met een frisse blik naar de mode van 1750 tot 1830 en nodigt bezoekers uit om de historische realiteit achter de iconische modebeelden uit de rococoperiode te ontdekken. Van wervelende baljurken en extravagante accessoires tot de verborgen structuren onder de kleding. Deze expo doorbreekt ook de gangbare stereotypen en bewijst dat mode een dynamisch fenomeen is dat zich voortdurend aanpast.
Ook vandaag nog put de modewereld inspiratie uit de periode van 1750-1830. Je kan er creaties bewonderen van hedendaagse ontwerpers zoals Meryll Rogge, Dries Van Noten, Raf Simons, Simone Rocha, Comme des Garçons en Manolo Blahnik. Rococo Reboot! combineert ook wetenschappelijke inzichten met een zintuiglijke ervaring. Zo kan je de structuren van historische stoffen voelen, via installaties de geur van parfumzakjes opsnuiven en naar de modeverhalen van de straat luisteren. Ook mannen blijven niet verweesd achter, want met innovatieve AI-reconstructies wordt ook de mannenmode uit deze periode opnieuw tot leven gebracht.
Volker Hermes, Hidden Portraits. © Modemuseum Hasselt.
Rococo Reboot, tot 22 februari in het Hasseltse Modemuseum. modemuseumhasselt.be
Kunstzinnig trio
Omdat het Centre Pompidou in september een complete metamorfose ondergaat, wijken sommige expo’s uit naar het prestigieuze Parijse Grand Palais. Zo ook deze tentoonstelling die de bepalende momenten belicht uit de carrières van Niki de Saint Phalle (1930-2002) en Jean Tinguely (1925-1991), een uitzonderlijk echtpaar, verenigd door een onbreekbare artistieke band die verder reikte dan een romantische relatie. Ook Pontus Hulten (1924-2006), de eerste directeur van het Musée national d’art moderne in het Centre Pompidou krijgt zijn plaats in de expo, want dankzij zijn niet aflatende impuls kreeg het paar enorm veel aandacht.
Een expo die dus zowel historisch als vermakelijk is, met Jean Tinguely’s geanimeerde machines – hij wordt immers beschouwd als de vader van de kinetische (bewegende) kunst – en Niki de Saint Phalles kleurrijke sculpturen en reliëfs, aangevuld met nooit eerder vertoonde archieffilms en uitzonderlijke documenten.
Niki de Saint Phalle, Black Rosy of My Heart Belongs to Rosy, 1965.
Niki de Saint Phalle, Jean Tinguely, Pontus Hulten, tot 4 januari in het Parijse Grand Palais (in coproductie met het Centre Pompidou). centrepompidou.fr
Ode aan Moeder Natuur
De expo in de Fondation Louis Vuitton is net gedaan, terwijl andere tentoonstellingen nog volop lopen in onder meer Shanghai en Zuid-Korea. Om maar te zeggen dat de 88-jarige David Hockney momenteel populairder is dan ooit.
Toch moet je dit najaar niet zo ver reizen om te genieten van deze topper in de popart. Daar zorgt het CAP in Bergen (Mons) voor. De tentoonstelling brengt een uitzonderlijke groep schilderijen van hem samen, waaronder enkele op monumentaal formaat, maar ook composities gemaakt op iPad. Bovendien neemt Hockney niet alleen de honneurs waar, maar krijgt hij het imposante gezelschap van Vincent van Gogh, Edvard Munch, Constantin Meunier en een selectie van Scandinavische symbolistische schilders uit het begin van de 20ste eeuw.
Summer Sky, 2008. © David Hockney, collection Bagnouls.
Verdeeld over zes secties en drie immersieve ruimtes, toont de tentoonstelling de diepgaande relatie tussen mens en natuur: moeder aarde, velden, seizoenen, bloemen, eenzaamheid en poëzie. In elke ruimte is er ook een dialoog tussen schilderij, tekst en muziek, met Gustav Mahlers The Song of the Earth. Dit werk, uit 1907/1908, is een eerbetoon aan de natuur, haar fragiele schoonheid en haar vitale kracht. Een bezoek dat zowel visueel als auditief is.
David Hockney. The Song of the Earth, tot 25 januari in het CAP/Museum voor Schone Kunsten in Mons (Bergen). cap.mons.be
Baanbrekend
De Nederlandse modeontwerpster Iris van Herpen (°1984) geldt als een van de meest avant-gardistische couturiers van haar generatie. Met haar innovatieve technieken doorbreekt ze modeconventies, terwijl ze toch het traditionele vakmanschap van haute couture in ere houdt. De tentoonstelling is een reis doorheen het universum van Van Herpen en toont een honderdtal iconische creaties. De expo roept ook vragen op over de rol van het lichaam in de ruimte, de relatie tussen kleding en omgeving en de toekomst van het lichaam in een snel veranderende wereld. In de Sensory Seas-collectie (foto) onderzoekt Van Herpen de overeenkomsten tussen het menselijke lichaam en de onderwaterwereld. Met lagen van dunne, doorzichtige stoffen creëert ze een diepzee-effect. Ze laat zien hoe ons zenuwstelsel, met zijn eindeloze stroom van signalen, te vergelijken is met de bewegingen en structuren van de oceaan. Leuk is ook dat haar creaties gepresenteerd worden in een bijzondere dialoog met hedendaagse kunst en design.
Iris van Herpen. Labyrinthine gown, Sensory Seas collection L/Z 2020. © Luigi & Iango.
Iris van Herpen, Sculpting the Senses, tot 1 maart 2026 in Kunsthal Rotterdam. kunsthal.nl
Egypte boven
Na een succesvolle wereldtournee die meer dan 1,5 miljoen bezoekers trok, keren vele topstukken uit de wereldberoemde collectie Egypte en Nubië terug naar het RMO in Leiden dat een van de grootste en meest complete verzamelingen oud-Egyptische kunst ter wereld bezit. Je kan er bijna vijfhonderd stukken bewonderen, waaronder prachtig beschilderde mummiekisten, indrukwekkende beelden en sieraden, kleurrijke papyri, dierenmummies en unieke manuscripten. De fascinatie voor Egypte is niet alleen een fenomeen van nu: al in de Oudheid keken de Egyptenaren zelf met eerbied en verwondering naar de cultuur van hun voorvaderen. Die eeuwenlange nieuwsgierigheid en voortdurende stroom aan nieuwe ontdekkingen, onderzoek en inzichten vormen de rode draad in de tentoonstelling. Die begint bij deze oud-Egyptische bewonderaars en voert bezoekers langs Arabische geleerden in de Middeleeuwen via avonturiers en verzamelaars in de 19de eeuw tot de hedendaagse onderzoekers uit de wereld van o.a. archeologie, restauratie en natuurwetenschappen.
Mummiehuls van Panesy. © rmo
Discovering Ancient Egypt, tot 15 maart in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden (NL). rmo.nl
Feesten met kunst
De internationaal gerenommeerde Pools-Duitse kunstenares Alicja Kwade mag met haar monumentale en poëtische creaties liefst zeven zalen van het museum vullen. De expo kadert perfect binnen de viering van 600 jaar KU Leuven, want Kwade maakt installaties die verwondering en reflectie oproepen. Haar sculpturen en ruimtelijke ingrepen vervagen de grenzen tussen kunst en wetenschap, tussen ratio en intuïtie. Ze daagt de toeschouwer uit na te denken over hoe we de wereld waarnemen, begrijpen en structureren. Haar werk stelt fundamentele vragen: Wat is werkelijkheid? Wat is tijd? Wat betekent het om te weten? Voor de expo in M creëert ze nieuw werk en turnt ze een zaal om tot een diepblauwe ruimte, met verf waarin echte lapis lazuli is vermengd. In het midden komt een reusachtige blok lapis lazuli.
Alicja Kwade, Carriers. © Marijke ’T Kindt.
Een voorproefje van Kwades werk ‘Carriers’ is te zien in het Stadspark van Leuven en toont stoelen die een rotsblok ondersteunen. De stoelen zijn kopieën die ze verzamelde uit verschillende faculteiten en vertegenwoordigen alle geleidingen van de universitaire gemeenschap.
Alicja Kwade, tot 22 februari in M Leuven. mleuven.be
Legendarisch mooi
Amper achtendertig was Marie Antoinette toen ze in Parijs haar hoofd verloor onder de guillotine. Toch is haar invloed 250 jaar later nog steeds merkbaar in design, mode, film en decoratieve kunst.
De laatste Franse koningin krijgt in het Londense V&A een imposante tentoonstelling, die onderverdeeld is in vier hoofdstukken (what’s in a name). Het eerste toont haar leven aan de hand van allerlei persoonlijke spulletjes: haar servies, items uit haar toilettas, haar muiltjes en geschenken, tot en met de notitie die ze neerschreef in haar gebedenboek de avond voor haar executie. Het tweede deel onderzoekt de heropleving van haar stijl in het midden van de 19de eeuw, in het derde wordt de koningin de belichaming van schoonheid, maar ook van decadentie en losbandigheid. Het laatste deel behandelt de hedendaagse invloed van de Marie Antoinette-stijl op mode en popcultuur met couturestukken van Moschino, Dior, Chanel, Valentino en anderen. Kostuums en accessoires brengen haar weer tot leven in films, foto’s, toneel en video’s, inclusief haar look en de schoenen die Manolo Blahnik ontwierp voor Sofia Coppola’s bekroonde film met Kirsten Dunst in de hoofdrol.
defilé Moschino, H/W 2020, Fashion Week Milaan. © PIXELFORMULA/SIPA/Shutterstock.
Marie Antoinette Style, tot 22 maart 2026 in het V&A South Kensington. (gesponsord door Manolo Blahnik)
Stripdesign
Het Design Museum gooit zijn nieuwe expo over de ludieke boeg. Het vertelt een visueel verhaal dat zich afspeelt tussen het begin van de 20ste eeuw en vandaag, tussen alledaagse voorwerpen en stripverhalen. Aan de hand van de rijke collectie van het Vitra Design Museum onderzoekt het de vele manieren waarop stripauteurs design in hun verhalen integreren. Vanaf de jaren 1900 werden stripverhalen populair in de Amerikaanse pers en staken ze vervolgens de Atlantische Oceaan over naar Europa. In België introduceerden belangrijke figuren als Hergé en Franquin in hun strips verwijzingen naar hedendaagse voorwerpen. De tentoonstelling laat zien hoe strips door de decennia heen inspiratie hebben geput uit de grote esthetische stromingen van hun tijd. Populaire genres – superhelden, sciencefiction… – beïnvloeden de grafische taal van strips, terwijl ontwerpers op hun beurt soms putten uit die visuele verbeeldingswereld. De Brusselse presentatie onderscheidt zich door een unieke focus op de Atoomstijl en het speelse Belgische modernisme.
Joost Swarte, Beugel Chair 2018. © Joost Swarte.
Design and Comics: Living in a Box, tot 1 maart 2026 in het Brusselse Design Museum. designmuseum.brussels
COVER FOTO : Doisneau. Legende: Robert Doisneau, De cello in de regen, Parijs 1957.