De Oriënt Express : luxe op de rails

Het is een van de meest iconische treinen in de geschiedenis van het reizen. Een Luikenaar met een visie besloot aan het eind van de 19de eeuw een trein op de rails te zetten die van reizen per spoor een luxe-ervaring maakte.

Leestijd: 6 minuten

De Oriënt Express is de eerste luxetrein die de grenzen overschreed en de grote hoofdsteden van het Oude Continent met elkaar verbond. Sinds 1883 kan je van Parijs naar Constantinopel (nu Istanbul) reizen zonder over te stappen. Nog nooit was het oosten zo bereikbaar voor een westerling, en deze nieuwe manier van reizen zou een revolutie brengen in het Europese spoorwegnet. Voor die tijd moest je bij elke grens van trein veranderen, en dat maakte een lange reis erg vermoeiend en lastig. Die revolutionaire verandering in onze manier van reizen per trein hebben we te danken aan Georges Nagelmackers.

Een Belgisch verhaal

De jonge Georges studeerde voor ingenieur en toen hij zijn diploma op zak had, besloot hij naar de Verenigde Staten te trekken, zoals zoveel zonen van goeden huize dat in die tijd deden. Reizen was immers een verrijking… En inderdaad: de jonge Luikenaar kwam terug met een hoofd vol ideeën.

In 1867 doorkruiste de 24-jarige George de Verenigde Staten van het westen naar het oosten per trein. Hij zag er hoe de banken ’s avonds werden omgevormd tot couchettes en dat was maar goed ook, want meer dan 20 uur rechtop zitten in een trein is natuurlijk een straf. In Europa waren de afstanden niet groot genoeg om aan zoiets te denken, want de meeste treinmaatschappijen gingen met moeite de grens over.

orient_express_1

Terug in zijn eigen land ging Nagelmackers meteen aan de slag en hij ontwierp een eerste treinrijtuig, dat voldeed aan de gebruiken en de eisen van het Oude Continent. Hij deelde de wagon in in compartimenten die hij uitrustte met wastafels, spiegels en ‘gemaksvoorzieningen’. Nagelmackers bedacht dit soort wagons voor de allereerste exprestreinen, maar het was ook de bedoeling om ze te lanceren in heel Europa en liefst ver daarbuiten. Toch zou het meer dan vijftien jaar duren om het project uit te werken, want in die tijd lag elk land besloten binnen zijn eigen grenzen, met spoorwegen waarvan de technische normen vaak haaks op elkaar stonden.

In 1883 bereikte Georges Nagelmackers zijn doel. Op 5 juni vertrok de Express d’Orient met de nodige pracht en praal van het Gare de l’Est richting Constantinopel, via Budapest, Belgrado en Sofia. Al snel werd de luxetrein omgedoopt tot de mythische Oriënt Express.

Tegenslag

Het pad van het paleis op wielen, en van de maatschappij achter het voertuig (de CIWL, Compagnie Internationale de Wagons-Lits, door Nagelmackers opgericht in 1872), ging niet over rozen. Ze hadden met heel wat tegenslagen te kampen, te beginnen met de Eerste Wereldoorlog. In 1914 kon de Oriënt Express niet meer rijden wegens de vijandelijkheden. Heel wat slaapwagens en restauratiewagens werden vernietigd, verloren of opgeëist.

In 1919 stond de trein weer op de rails, met nieuwe wagons van metaal (en niet langer van hout), die niet minder luxueus en comfortabel waren. In de roaring twenties kende de Oriënt Express, met zijn interieur met ingelegd houtwerk van Albert Dunn en de glascreaties van René Lalique, gouden tijden.

Maar daar kwam een einde aan tussen 1939 en 1946. De CIWL van Nagelmackers kwam groggy uit de Tweede Wereldoorlog. En in 1977 begon de luchtvaartmarkt een hoge vlucht te nemen, en dat bespoedigde het einde van dit juweel van de Europese spoorwegen. Kort daarna werden meerdere wagons per opbod verkocht, wat betekende dat het uitzonderlijke erfgoed verspreid werd over heel Europa en zelfs daarbuiten.

orient_express_2

James B. Sherwood, de redder

Zonder de Amerikaanse zakenman James B. Sherwood zou de legendarische trein nooit meer gereden hebben. Sherwood begreep hoe belangrijk het was om dit stuk Europese geschiedenis te redden en in ere te herstellen. In 1977 ging hij op zoek naar in onbruik geraakte wagons, liet ze restaureren volgens de regels van de kunst en stelde zo geleidelijk een treinstel samen met slaapwagens en restauratiewagons. Vijf jaar later lanceerde hij de Venice Simplon-Orient-Express en daarmee bood hij een ‘nieuwe’ manier reiservaring aan die een reproductie was van de manier waarop Leon Tolstoi, Marlene Dietrich en Lawrence of Arabia reisden.

Een ware belevenis

Het historisch treinstel van Belmond (de hotelgroep van James B. Sherwood) bestaat nu uit zeventien wagons die hij van overal heeft gehaald, en die komen van exprestreinen die niet langer bestaan, zoals de Train Bleu, de Rome Express, de Étoile du Nord en de Donau Express. Je wordt ontvangen door stewards in blauw met goud uniform en witte handschoenen. Na een welkomstwoord word je naar je compartiment gebracht, waar je bagage al klaarstaat. Behalve de slaapwagons en de restauratiewagens heeft de trein ook een barwagon met zachte fauteuils en een piano. De reizigers doen het decor alle eer aan en dragen smokings en avondjaponnen, zoals in de Belle Époque. Jeans en sneakers zouden gebrek aan respect tonen tegenover de duizenden uren die besteed zijn aan het herstellen van het schitterende interieur.

Als je de restauratiewagen van de trein binnengaat, is het alsof je in een vorige eeuw terechtkomt, in een omgeving die alleen toegankelijk was voor de groten van de wereld. De uiterst verzorgde decoratie doet het schitterend ingelegde houtwerk van Albert Dunn en zijn Franse concurrent René Prou mooi tot hun recht komen. Op de muurpanelen zijn motieven afgebeeld die geïnspireerd zijn door Moeder Natuur en die perfect bij de sfeer van de legendarische trein passen. Hier vind je de meest exclusieve, meest zeldzame materialen, zoals wortelnotenhout, rozenhout en esdoornhout.

orient_express_3

Je kunt kiezen uit verschillende types compartimenten: singles, twins of compartimenten met een tussendeur zodat je een suite krijgt. De bank van bontgekleurd fluweel verdwijnt na de avondmaaltijd en maakt plaats voor een comfortabele couchette met smetteloze lakens. Het is geen kingsize bed in een vijfsterrenhotel, maar zonder de smalle matras zou de ervaring niet hetzelfde zijn. Na het ontbijt ga je terug naar je compartiment en bewonder je het schitterende zicht op de Alpen, de Dolomieten, de Donau of de Rijnvallei. In de namiddag wordt er een afternoon tea geserveerd in passend servies dat alles nog magischer maakt.

Het parcours

In het begin reed de Venice Simplon Orient-Express alleen het traject Londen-Venetië en terug, via Calais, Parijs en Zwitserland of Oostenrijk. In de loop der jaren kwamen daar nieuwe routes bij. Je kunt van Parijs naar Istanbul rijden, een reis van zes dagen met twee overnachtingen in paleizen in Budapest en Boekarest, en sinds kort kun je naar Berlijn en een van de bochten van de Rijn volgen.

Passagiers die voor de route Parijs-Istanbul hebben gekozen, kunnen een ouderwetse controle meemaken aan de grens tussen Europa en Turkije, zoals alle reizigers die ondergingen als ze aan het begin van de 20ste eeuw van het ene land naar het andere gingen. Je krijgt douanecontrole en een stempel in je paspoort, alles net als toen.

Welke route je ook kiest en hoeveel nachten je ook op de trein blijft, de culinaire ervaring moet niet onderdoen voor de beste restaurants op de planeet, en dat ondanks het feit dat de keuken van bescheiden afmetingen is. Chef Christian Bodiguel, die met de beste Parijse leveranciers samenwerkt, maar met ook een aantal kwekerijen op de route, brengt een verfijnde keuken die schitterend gepresenteerd wordt door zijn team, op servies met op elk stuk het monogram VSOE in gouden letters. De bar blijft open tot de laatste gast vertrokken is. Je kunt dus tot een gat in de nacht genieten van de cocktails van Walter Nisi , met hapjes erbij met Petrossian-kaviaar. Wie meer van bubbels houdt, kan naar de gloednieuwe champagnebar in de Côte d’Azur restauratiewagen, waar de schittering in de kristallen champagnefluiten wedijvert met het lichtspel van de ramen van René Lalique.

Info: www.belmond.com

Drie nieuwe Grand Suites

Sinds begin maart heeft de Venice Simplon-Orient-Express er drie nieuwe Grand Suites bij, waardoor de legendarische trein haar passagiers nog meer comfort kan bieden. Niet alleen bevatten ze een grote slaapkamer met een tweepersoonsbed en een salon, maar deze suites hebben ook een badkamer met douche en wastafel. Ze mogen dan gloednieuw zijn, maar Paris, Venice en Istanbul zijn geïnspireerd op de sfeer van de Belle Époque-steden waarnaar ze genoemd zijn, met een overvloed aan zeldzame houtsoorten, fijn leder, zijdezachte stoffen en metaalwerk van het Londense huis Wimberly Interiors. Maar dat is niet alles, want in een suite krijg je ook persoonlijke service. Je kunt niet alleen rekenen op de diensten van een eigen steward, maar krijgt ook privévervoer in limousine van en naar de trein, champagne à volonté en maaltijdservice in je compartiment. Kers op de taart: elke gast krijgt een exclusieve peignoir in art deco-stijl.

Meer weten? Bij Albin Michel verscheen onlangs het rijk geïllustreerde boek ‘Orient Express, de l’histoire à la légende’ van Guillaume Picon. In het Engels verschenen als ‘Orient Express, the history of a legend’ (bol.com)

 


© Fiftyandme 2024