De herfst is ideaal voor een wandeling door twee Spaanse steden die schitteren in een gouden, aquamarijne gloed en kunnen terugblikken op een historisch verleden. Welkom in Salamanca en Avila.
Door Pierre Miame
Wat meteen opvalt en sterker is dan de ontelbare visuele en decoratieve elementen die er door de eeuwen heen hun eigen patina hebben gekregen, is de aparte draagwijdte en de volheid van de klanken. Zo moet u in Salamanca absoluut de barokke Plaza Mayor bezoeken die tot de mooiste pleinen in Spanje en zelfs Europa wordt gerekend, om vast te stellen dat daar het kloppend hart ligt van deze stad. Een extatisch gebeuren waar het geluid van de rinkelende glazen, kopjes, bekers en karaffen zijn eigen bijdrage levert aan het toeristisch geroezemoes. Dit perfecte vierkant schept orde en harmonie in de chaos van de stad. Het is dan ook de plek waar iedereen met elkaar lijkt af te spreken. Dit grandioos 18e-eeuws monument, waarvan de bogen ontelbare malen zijn gekopieerd, heeft een magnetiserende uitstraling want in dit patrimoniale salon in open lucht zoeken de mensen elkaar de hele dag door op om hun verhaal te doen. Want het blijft nu eenmaal een goed idee om de tijd stil te zetten; de tijd die hier al bijna 3.000 jaar lang zijn unieke stempel heeft gedrukt.
Twee magische momenten sublimeren de grootsheid van dit eersteklas historisch erfgoed: de zonsopkomst en de zonsondergang, want dan verandert de zon er de stenen in goud. In deze nalatenschap droom je makkelijk weg naar de drukte van de gouden tijden toen dit plein overrompeld werd door stoffenhandelaars, studenten, courtisanes, hooggeleerden en kerkvorsten die soms ook ketterjagers waren, zodat zelfs professoren er in de gevangenis belandden.
Ook vandaag nog stromen de mensen over het plein. Het lijkt wel alsof zij er samen zijn glans doorgeven. De cafés met de grote luchters en de restaurants in de portalen zitten altijd vol. Stop even aan de stokoude Novelty, het café van de plaatselijke kunstenaars en de letterkundigen, waar schrijver Torrente Ballester nog altijd zijn zitje heeft – zij het als standbeeld – om er naar de wereld te kijken. Ook het christendom drukte zijn stempel op dit unieke decor op de weg naar Santiago de Compostela en dit zowel met bedevaarders als bouwers. Weinig steden kunnen inderdaad pronken met twee kathedralen. Salamanca is er één van: de imposante nieuwe kathedraal, in gotische stijl met barokke elementen, hangt vast aan de oude, romaans en kleiner. Allebei staan ze sinds 1988 geregistreerd als Werelderfgoed. Peil de vele hoeken vanaf de decoratieve balkons; betreed de coulissen via vliegende trappen: probeer zo dicht mogelijk bij de koepel, de klokken en de torens te geraken en laat u betoveren en overdonderen door de grootsheid van dit ‘kathedraalgeheel’.
Deze kathedraalstad, die kennis en wijsheid altijd hoog in het vaandel heeft gedragen, gaat ook prat op een van de oudste Europese universiteiten. Met een reputatie van uitmuntendheid die sinds de oprichting in 1218 alleen maar groter is geworden. De opening van het academiejaar, met vlaggen en toga’s, is altijd een groots spektakel.
Teresa van Ávila
We rijden weg uit het hart van deze regio Castilië en León, een plek met veel cultuur en culinaire tradities, richting Ávila. De weg is mooi. Hij wordt afgeboord met eiken zover het oog reikt. Zij versmelten met de achtergrond van groen- en grijstinten. De takken van de groene eiken zijn bijzonder grillig. Het lijken wel heksenvingers. Vooral dan in de winter, wanneer de mist er zich aan vastkluistert.
U ontmoet heel wat witte en bruine koeien, en zwarte varkens die veel weg hebben van everzwijnen. In Castilië, waar heel wat eikels zijn, is het Iberisch varken de grote leverancier van een heerlijke ham, de klassieke chorizo en de morcilla, een typische zwarte bloedworst met kleine pijnboompitten of rijst die warm en in schijfjes wordt opgediend. Als u hem wil proeven, stop dan even in Guijelo, een stad die zijn gedroogde ham nog op de ambachtelijke manier produceert.
Elke bodem die zichzelf respecteert, verbouwt ook wijnen. Het is dan ook een prima idee om een gerecht op basis van charcuterie te combineren met een lekkere streekwijn. Zoals op het terras van het wijndomein Cambrico. De bodem van graniet en leisteen zorgt ervoor dat Fernando er lokale druivenrassen verbouwt die bestand zijn tegen het ruige klimaat. Zoals ook onderstreept wordt door het lokale motto: ‘Nueve meses de invierno, tres de infierno!’ (Negen maanden winter, drie maanden hel).
Op het einde van de weg, met de vele oude paleizen die verbouwd zijn tot hotels, musea en een sobere kathedraal, verheft zich op 1127m hoogte de zeer toeristische vestingstad Ávila die sinds 1985 tot Werelderfgoed is uitgeroepen. De opmerkelijke okerkleurige omwalling uit het einde van de 11e eeuw, met 88 torens en 9 toegangspoorten, omgordt de stad. De weergang, die destijds bedoeld was om de stad tegen Arabische invallen te beschermen, nodigt uit tot een 1,5 km lange wandeling onder de zon. Er weerklinkt wel altijd een klokkenspel in de verte want er is wel altijd iets op til in een van de 25 kerken. Dit is immers ook de stad van de heilige Teresa. In 2015 werd de 500e verjaardag gevierd van de geboorte van deze bekende heilige. Dit zorgde ervoor dat duizenden bedevaarders uit de hele wereld de weg vonden naar Ávila.
In de 16e eeuw hervormde mystica Teresa de orde van de Karmel. Zij ondervond daarbij veel tegenstand. Toch ademt de hele stad de cultus van deze rebellerende karmelietesse uit; de eerste vrouw die werd zaligverklaard. Wellicht was ook Teresa mede verantwoordelijk voor de opname van de hele stad (sinds 1985) in het Werelderfgoed.
Roadbook
Hoe erheen : Via Air Europa bereikt u de luchthaven van Madrid-Barajac vanaf 79 euro (H/T) met de mogelijkheid om een auto te huren vanaf 25 euro/dag. Info: www.aireuropa.com.
Vanaf Madrid dient u respectievelijk vijf en negen kwartier met de auto te rekenen om Ávila en Salamanca te bereiken.
Overnachten : Niet ver buiten Valverdón, in de vallei van de Duero en op een 30-tal km van Salamanca, wordt u ongetwijfeld aangetrokken door de Hacienda Zorita, een hotel dat werd ingericht in een Dominicanenklooster uit 1366. Deze haciënda zweert bij eigen streekproducten en in de bodega nodigt oenoloog Javier u uit om rode wijnen op basis van Tempranillo en Syrah te proeven, alsook de uitstekende witte Verdejo.
Oficina de Turismo de Salamanca: 5, Plaza Mayor 5 – Tel: 00 34 902 30 20 02, www.salamanca.es