Om een goede verstandhouding te genereren, is een gemeend wederzijds respect een must. Het is pas wanneer men samenleeft dat men zich bewust wordt van onze verschillen… en overeenkomsten. Zoals Ababacar Ndaw, de Senegalese muziek- en literatuurkenner van de asbl Bruxelles-Laïque dit onderstreepte: om het “samenleven” aan te moedigen, moeten we vaker focussen op wat ons bindt dan wat ons deelt. Omdat er wel altijd zand in de raderen van onze dagelijkse relaties zal kruipen. “Liefde alleen volstaat niet”, zegt de psychiater. Tijdens de vakantie is vreugde onze gemeenschappelijke bouwsteen. Vreugde die leidt tot plezier. Samen genieten van het hier en nu… zonder met je hoofd in de wolken te lopen.
Mijn/ons territorium
In een nieuwe ruimte die we samen delen, is het echt essentieel om de intieme en gemeenschappelijke ruimten af te bakenen. Want je kunt niet altijd alles delen. Om dit alles vlot te laten verlopen en niet vermoeider terug te keren door allerlei frustraties en spanningen die door dit samenleven zijn opgewekt, is het dus belangrijk om de ruimte in te richten, de kamers te verdelen, te bepalen wat gemeenschappelijk is en ervoor te zorgen dat iedereen de gemaakte afspraken respecteert. Wat niet belet dat er dagelijks aanpassingen gebeuren onder de palaverboom (1)! Dit is trouwens een goed idee om bij de aankomst samen uit te werken: in de gemeenschappelijke ruimte een symbolische boom planten (of er in de tuin eentje uitkiezen) waar men samen gaat zitten om de standpunten te harmoniseren en/of elkaar verhalen te vertellen. Een praktijk die dient aangemoedigd om banden te smeden en de onderhouden.
Elke ochtend een bindend ritueel: de “hug”!
Je houdt elkaar vast in een innige omhelzing “tot de liefde bij beken stroomt”, zouden de Masaï (2) ons voorhouden. Geen verstrooide kus dus, met een “alles goed?” Waarop geen antwoord verwacht wordt. Dit gebaar is een stilzwijgend engagement om de verstandhouding boven onze verschillen te verheffen. Wat er ook gebeurt: we zijn in fase, hart tegen hart. Dit is niet eenvoudig voor wij die, van onder onze breedtegraad, problemen hebben om ons te laten gaan in de ietwat vergeten richting van het aanraken. Wij voelen ons immers beter thuis bij allerlei voorwendsels die de deur op slot houden in plaats van ons hart te openen. En als we nu eens van deze vakantie zouden profiteren om dat over een andere boeg te gooien?
Geldkwesties…
Dat is vaak waar het schoentje knelt. Als men samen vertrekt om de kosten van de huur te delen, dan oei… Plezier voor alles! Hoe dan ook: uit ervaring blijkt dat het vaak het geld is dat voor commotie zorgt. Datgene waar alles om draait… Een gevoelig onderwerp dus dat vraagt om voorafgaande akkoorden. Bij het begin van een nieuw paradigma dat de collectieve intelligentie (3) naar voor schuift, is er geen beter speelterrein dan te proberen samen te werken, veel meer dan vast te blijven houden aan onze individualistische schema’s. Een gemeenschappelijke pot voor sommige uitgaven? Een beurtrol voor de keuken en het huishouden? Is het de drang om te delen die ons verenigt? Laten we het spel dan open en bloot spelen. Geen plantrekkerij, geen pietluttigheden. Geest, ben je daar? Laten we hem meer dan ooit uitnodigen om ons te inspireren…
“ Je hebt een gans dorp nodig om een kind op te voeden”
In een Afrikaans dorp voelt iedereen zich verantwoordelijk voor de kinderen. Die van jezelf en die van de anderen. Ook daar stelt men vast dat het deugd kan doen om de soms al te strakke banden tussen kinderen en ouders te versoepelen, zodat iedereen meer ademruimte krijgt omdat de verantwoordelijkheden worden gedeeld. Dat vereist natuurlijk akkoorden over essentiële punten. Een kort gemeenschappelijk charter van bij de start zal heel wat tandengeknars voorkomen. Elk kan eerst zijn eigen regels op tafel leggen en zijn eigen grenzen afbakenen, waarna de violen tussen de (groot)ouders worden gelijkgestemd vooraleer de kinderen hun mening mogen geven. Dat zorgt voor verantwoordelijkheidszin bij iedereen en verlicht de druk van “jij hebt mij niks te bevelen” en/of “blijf van mijn kind”.
Je houdt elkaar vast in een innige omhelzing “tot de liefde bij beken stroomt”, zouden de masaï ons voorhouden. Dit gebaar is een stilzwijgend engagement om de verstandhouding boven onze verschillen te verheffen. Wat er ook gebeurt: we zijn in fase, hart tegen hart.
Feest
Spelen, elkaar verhalen vertellen, lachen en dansen: vreugde alom in dit zomers gemeenschapsleven. Maar voor alles wordt er gevierd en gelachen op die zomeravonden door zich te baseren op een ander Afrikaans ritueel: de kasàlà (te vertalen door “prijs jezelf, prijs de anderen”) en de schijnwerpers te richten op alle prachtige mensen die dit huis bevolken, beginnend met zichzelf… Men laat de woorden tot zich doordringen, men praat over zichzelf, over de anderen; men roemt elkaar door een metaforische verruiming die doordringt tot de ziel van iedereen en die plaats laat voor het ik-spel, het wij-spel.
Geniet van de vakantie.
- In Afrika is de palaverboom een ontmoetingsplek waar mensen samenkomen om te overleggen, te onderhandelen, te filosoferen en te roddelen (Wikipedia). Het is ook een plek waar kinderen naar de verhalen van de dorpsouderen komen luisteren.
- “Les 9 leçons du guerrier maasaï”, Xavier Peron, Jouvence Editions, 2014
- “L’Intelligence Collective”, Gauthier Chapelle, Marine Simon, Thomas Emmanuel Gérard, Christine Marsan, Jérôme Lavens, Sybille St Girons, Eric Julien, Editions Yves Michel, 2014
- “Le kasàlà, une école de l’émerveillement”, Jean Kabuta, Jouvence Editions, 2015 – Agenda met ateliers en opleidingen op www.kasala.be