Het is een vraag die uiteenlopende emoties oproept. Enerzijds zijn er de kinderen: zij gaan er vaak van uit dat hun ouders altijd en overal beschikbaar zijn. Anderzijds zijn er grootouders. Sommigen staan ervoor open om een handje toe te steken en hun kleinkinderen in de mate van het mogelijke ‘bij te houden’, zonder zich te laten overdonderen. Anderen zijn dan weer overduidelijk vragende partij en precies daardoor net iets te opdringerig… Oneindig plezier of kwelling? Het is een dunne lijn op het grensgebied van generaties waar iedereen zijn plaats opeist.
Door Martine Dory
Katrien is blij. Over enkele dagen mag ze zich een week lang over haar twee kleinkinderen ontfermen: Manon (18 maanden) en Diego (5 jaar). Zo krijgen hun ouders de kans om een week lang samen te zijn en kunnen ze zonder schuldgevoel van elkaar en van hun reisje genieten.
Niet alleen de ouders, maar ook Katrien kijkt enthousiast uit naar deze week samen. Ondanks haar (te) drukke beroepsleven houdt ze van de verantwoordelijkheid die inherent is aan de opvang van de kleinkinderen. Zij voelt dit aan als een verjongingskuur, want zij activeren haar drang om nieuwe dingen te ontdekken, zich te verwonderen en extra van het leven te genieten. Zij bereidt zich voor door spelletjes, boekjes en ideetjes te verzamelen om hen tijdens hun verblijf mee te amuseren.
Toch zijn er items waar Katrien vooraf best bij stilstaat.
Goesting
Anders verwoord: zij verwerpt de gedachte van het moeten bijhouden. Die twee werkwoorden ruiken niet alleen naar saaiheid, maar zij staan ook dichter bij de superstrenge opa/oma dan bij de toegewijde grootouders. En bij ‘karwei’ in plaats van ‘plezier’, behalve dan op die momenten waar alles helemaal juist zit. En toch… ‘Ik zou het leuk vinden dat mijn ouders mij af en toe zeggen dat ze de kinderen een weekend bij zich willen hebben, dan dat ze wachten tot wij dat vragen’, zegt Nina, de dochter van Katrien. Die boodschap laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Ook al doet zij er zelf alles aan om niet te lijken op die grootouders die zich met alles en nog wat komen moeien. En bovendien heeft ze ook haar eigen leven.
Plezier
‘Je kinderziel terugvinden zonder het keurslijf van de opvoeding is een geschenk’, lacht Katrien. Kinderopvang staat voor een andere ritme, het losmaken uit de dagelijkse realiteit, ruimte scheppen om samen dingen te delen. En natuurlijk ook voor verrassende momenten, want de dingen lopen mogelijk/wellicht niet zoals gepland. Dat betekent: aanpassen! Ik bereid me voor op het onthaal en ik kies voor boeken, spellen, activiteiten die ik even leuk vind als de kinderen. Zoniet kijkt heks Karwei om de hoek om fee Plezier te dwarsbomen. Als ik samen ben met hem, vind ik het heerlijk om naar hen te kijken en mijn zintuigen opnieuw leren gebruiken. Dat plezier hernieuwt zichzelf voortdurend als ik hen dingen zie ontdekken, genieten, ruiken, ademen, luisteren… Echte oma-therapie!’ Met voor haar ook heel wat positieve psychologische/spirituele/evocatieve gevolgen, want voor Katrien zijn de kleinkinderen echte professionals op het vlak van:
- Mindfulness: ‘Als ik Manon (18 maanden) in haar zandbak zie spelen en haar geest helemaal in beslag genomen wordt door het zand dat door haar vingers glijdt, of door het lepeltje en het zeefje waarmee ze de inhoud van haar kleine emmertje in een grote emmer overgiet, om vervolgens van voor af aan te herbeginnen, en hierbij minutenlang even geconcentreerd tewerk te gaan, daar kan zelfs Jon Kabat-Zinn (1) alleen maar van dromen!’ Een dergelijke tegenwoordigheid van geest, zoals bij het kind, is inderdaad onbetaalbaar.
- Fitness: Opstaan, lopen, buigen, dansen, klimmen, wiebelen, kruipen… Doe het maar!
- Knuffelen: Armpjes die zich uitstrekken en je hart doen bonzen… Je trekt je repertoire met kinderliedjes opent en je gaat zingen, wiegen, strelen, knuffelen. Je maakt tijd voor de vlindermeditatie: de blik verdwaalt in de takken van een vlinderboom of in de bladeren die dwarrelen in de herfstwind. Unieke momenten…
- Verwondering: Voor een kind is alles prachtig. Hun voortdurende alertheid en nieuwsgierigheid zorgen zelfs bij uitgebluste volwassenen voor een twinkeling in het oog.
- Filosofie: Elke vraag uit een kindermond die vragen naar de zin van dit, het waarom van dat. Niet altijd even makkelijk te beantwoorden… O ja: ‘Ik weet het niet’ is ook een juist antwoord!
- Emoties: Wanneer het kind huilt, lacht, schrikt, verrast is, kwaad wordt, dan is dit voor de volle 100%. Dat is echte therapie voor de volwassenen die we zijn om opnieuw te leren hoe onze emoties ten volle te ervaren, want die laten zich al te vaak beïnvloeden door hoe anderen over ons denken.
- Lachen: Diego is de kampioen buiten categorie van de lach! Hij lacht altijd en steekt daarmee Katrien aan, die op haar beurt lacht. Een echte verjongingskuur.
Communicatie:
Niet is onduidelijk, want alles wordt uitgesproken, niet alleen met gelaatsuitdrukkingen, maar ook met gebaren. ‘Alles is taal’, zegt Françoise Dolto, de moeder van de psychoanalyse. Diego, die niet op zijn mond is gevallen, zegt alles wat door zijn hoofd gaat en is niet bang om zijn liefde of zijn afkeer voor de een of de ander te verkondigen. Nadat zijn ietwat autoritaire opa daar de prijs voor betaalde, stelt hij zich nu wat gematigder op. Het commentaar zonder woorden is meer het register van de kleine Manon die niet alleen alles verstaat, maar zich ook al goed verstaanbaar weet te maken. Een paar bewegingen en intonaties, een stevige huilbui… en je gehoorzaamt meteen!