Alle dichters hebben haar bezongen en alle schrijvers hebben haar gekoesterd. De liefde tussen twee mensen staat centraal in ons leven. Voor sommigen is het zelfs het belangrijkste element dat zin geeft aan het bestaan van het koppels en synoniem is met geluk. Aan iedereen om dit naar eigen believen in te vullen. Maar waarop steunt deze liefde? Wat maakt deze relatie, in zijn emotionele en seksuele dimensies, levendig, vervullend, opwindend en bedwelmend? Vereist de relatie een 100% focus op de partner? Is altruïsme een must? Of moet er toch vooral egocentrisch gedacht worden?
Drie essentiële behoeften
Om antwoorden te vinden op deze moeilijke vragen is het zonder meer zinvol om de liefde te koppelen aan onze fundamentele psychologische behoeften. Zoals de Amerikaan Edward Deci en de Australiër Richard Ryan dit deden toen ze aan het eind van de jaren 70 de ‘menselijke motivatie’ kozen als onderwerp voor hun doctoraatsthesis. Concreet: zij bekeken ons gedrag en onze handelingen vanuit een professioneel, educatief, persoonlijk, relationeel en amoureus oogpunt. Het inspireerde dit duo tot de inmiddels beroemde SDT-theorie (Self Determination Theory). Hierin wordt gesteld dat mensen fundamentele psychologische behoeften hebben die, indien deze bevredigd worden, bevorderlijk zijn voor de optimale motivatie en het persoonlijk welzijn. Volgens SDT zijn deze behoeften drieledig: autonomie, competentie, relaties. Specifieker: 1) Autonomie gaat over de vrijheid die men heeft om een activiteit naar eigen inzicht te kunnen uitvoeren en de invloed hiervan op zijn/haar daden; 2) Competentie is het vertrouwen dat men moet hebben in het eigen kunnen; 3) Relatie staat voor de band met de omgeving, of voor het vertrouwen in anderen.
Mindfulness om deze behoeften te bevredigen
Kunnen deze fundamentele behoeften bijdragen tot een goed liefdesleven en tot goede seks? Zijn mindfulness meditatie, zelfmededogen en mededogen naar anderen toe zinvol? Ter herinnering: mindfulness is de meditatieve beoefening van opzettelijke, niet-oordelende aandacht voor het huidige moment, waarbij gedachten, emoties en lichamelijke gewaarwordingen worden geobserveerd. Zelfmededogen houdt in dat we niet streng zijn voor onszelf in tijden van lijden of falen, waarbij we aanvaarden dat deze ervaringen een onderdeel zijn van het mens-zijn. Zelfmededogen omvat zelfvriendelijkheid, het bewustzijn van onze gemeenschappelijke menselijkheid en het volledig bewustzijn van moeilijke emoties zonder negatief oordeel. Mededogen naar anderen is het vermogen om de emoties van anderen waar te nemen, met een oprecht verlangen om daar actief op in te spelen. Dit impliceert empathie, welwillendheid en de wil om actie te ondernemen om dit lijden te verlichten. Deze houding bevordert diepere, harmonieuzere menselijke relaties.
De problematiek trok ook de aandacht van twee Canadese vorsers, de pyscholoog Christopher Quinn-Nilas en de seksuoloog Robin R. Milhausen. Zij combineerden de TAD-behoeften en de interpretatie van welzijn om dit effect te bestuderen in het kader van de relationele en de seksuele tevredenheid. Hun doelgroep bestond uit 640 getrouwde mannen en vrouwen tussen de 40 en 59 jaar. Het duo gebruikte wetenschappelijk onderlegde vragenlijsten om te peilen naar psychologische basisbehoeften, mindfulness, zelfmededogen, mededogen naar anderen, behoeftebevrediging, relationele en seksuele tevredenheid.
Zelfmededogen waardevoller dan mededogen naar anderen
De resultaten van deze studie bij volwassen koppels blijken bijzonder interessant, want zij tonen het belang aan van het persoonlijk welzijn ten overstaan van relationele en seksuele voldaanheid. De conclusie is simpel: men moet een goed zelfgevoel hebben om tevreden te zijn in de liefde! Met betrekking tot de fundamentele TAD-behoeften ontdekten de beide vorsers dat voor koppels de behoefte aan een relatie de belangrijkste is en de grootste impact heeft. Mensen die een sterke band voelen met hun partner zijn meer tevreden met hun relatie en hun seksualiteit als koppels. Op zich is dit geen grote verrassing. Ook de behoefte aan competentie, het gevoel effeciënt en vaardig te zijn binnen de relatie, heeft een significante invloed op de kwaliteit van hun koppels. Op psychologisch vlak wordt de tevredenheid binnen een relatie en op seksueel vlak onrechtstreeks beïnvloed door mindfulness en zelfmededogen. Door mindfulness en zelfcompassie te beoefenen, worden de psychologische behoeften die door de TAD-theorie als fundamenteel worden geïdentificeerd – competentie, autonomie, relatie – beter bevredigd. Met als gevolg dat je je beter voelt in je relaties en je seksualiteit.
Bijzonder interessant is dat dit onderzoek aantoont dat mededogen voor anderen minder effect heeft op de relationele en seksuele tevredenheid dan zelfmededogen. Hoewel empathie over het algemeen valt toe te juichen, zijn het toch vooral de bevrediging van je eigen behoeften en het zelfmededogen die een sterker en directer effect hebben op je relatie! Lief zijn voor jezelf, begrip tonen voor jezelf in plaats van al te streng te zijn, je onvolmaaktheden en je menselijkheid aanvaarden: het zijn allemaal factoren die méér bijdragen tot het persoonlijk, relationeel en seksueel welzijn in langdurige huwelijken dan mededogen voor anderen. Deze resultaten staan haaks op onze traditionele opvoedingsmodellen die erop hameren dat je jezelf moet wegcijferen om voor de andere te zorgen. Dit onderzoek maakt duidelijk dat je eerst vrede moet hebben met jezelf!
Aandacht hebben voor je TAD-behoeften en zelfmededogen om je goed te voelen over je relatie en seksleven: het is een fundamentele boodschap, vooral voor vrouwen die al duizenden jaren lang worden aangeleerd om eerst voor anderen te zorgen en pas dan aan zichzelf te denken.
De leukste berichten van Fifty & Me in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Beeld © iStock