Het is al van de jaren 90 geleden dat de stadsprojecten van Christo en Jeanne-Claude nog eens verenigd werden op een overzichtstentoonstelling. Vanaf 25 oktober loopt in het ING art center een ambitieuze retrospectieve. Zij licht het doek (niet dubbelzinnig bedoeld) over de beroemde ‘wrappings’ en andere ingrepen in het stadsbeeld.
Door Sybille Wallemacq
Christo en Jeanne-Claude groeiden samen uit tot een van de bekendste kunstenaarskoppels. Kwam dat omdat hun werken een monumentaal karakter hebben? Of omdat hun realisaties de publieke ruimte in vraag stellen en zich er installeren, zodat alle passanten geconfronteerd worden met het verdwijnen van hun referentiepunten? Christo Javacheff werd op 13 juni 1935 geboren in Bulgarije. Jeanne-Claude Denat de Guillebon op… 13 juni 1935 in Marokko. Zij leerden elkaar kennen in Parijs in 1958 en woonden in New York. Jeanne-Claude overleed daar in november 2009. De vurige roodharige en de grijzende Bulgaar werkten zich in het begin van de jaren 60 naar de Europese avant-gardetop met The Iron Curtain. Dat werk is trouwens ook het chronologische vertrekpunt van de tentoonstelling bij ING. Dit museaal Brussels parcours staat stil bij hun stadsprojecten en dit vanaf Wall of Oil Barrels en Rue Visconti in Paris (1961-1962) tot The Gates in New York (2005), met extra aandacht voor drie wel zeer bijzondere projecten: The Pont Neuf Wrapped, Paris 1975-85, Wrapped Reichstag, Berlin 1971-95 en The Gates, Central Park, New York 1979-2005.
Niet zomaar ingepakt
Christo en Jeanne-Claude leerden elkaar kennen in Parijs waar zij zich verenigden voor de kunst en voor het leven. Het was ook in de Lichtstad dat Christo voeling kreeg met alledaagse voorwerpen die hij uit hun basisfunctie haalde en inpakte, om ze te behoeden en te wapenen voor de toekomst. Een idee dat zich verder concretiseerde in New York. Al waren er wel heel wat discussies, tekeningen en onafgewerkte projecten nodig vooraleer zijn eerste gebouw eindelijk werd ingepakt. De hyperinteressante denkpatronen achter de ‘wrappings’ laten zich onmogelijk in een kort artikel als dit samenvatten, maar zij komen uitgebreid aan bod in de catalogus die deze expo begeleidt (Nederlands, Frans & Engels, editie XX). Het inpakproject van de Reichstag is datgene wat het langst duurde… want er waren in totaal 24 maanden nodig om het monument in een grijze outfit te hullen. Dat Christo dapper volhield, komt wellicht omdat Berlijn, de verdeelde stad, voor hem de perfecte incarnatie was voor het conflict tussen oost en west. Hij ontvluchtte Bulgarije en het communistisch regime, waarna hij als vluchteling, stateloze en dissident jarenlang bang was om te worden aangehouden, uitgewezen of… uitgeleverd te worden.
Stof als gemene deler
Naast de inpakprojecten en de tijdelijke muren van olievaten – stuk voor stuk radicale tussenkomsten in publieke ruimtes die de directe perceptie op hun kop zetten – waren er ook heel wat hybride projecten waarbij de kunstenaars hun blik richtten op de natuur binnen de stad. We denken hierbij aan Miami en de Surrounded Islands (1983), Colorado en Valley Curtain (1970), maar aan ook The Gates in New York. Ook de beheerders van de expo Urban Projects staan hier bij stil. Wat deze projecten gemeen hebben met de ‘wrappings’ is het gebruik van stoffen. De rode draad in al die werken? Zij verplichten de voorbijgangers, de stadsbewoners, de bezoekers om hun eigen stad tegemoet te treden en daarover na te denken. Om stil te staan bij de functie van een straat en bij hun persoonlijk gebruik van de stedelijke ruimte. Een programma dat ook nu nog altijd actueel is nu de steden volop aan het veranderen zijn. Met andere woorden: deze tentoonstelling kan bijzonder inspirerend zijn.
Christo and Jeanne-Claude: Urban Projects
25 oktober tot 25 februari 2018
ING Art Center: Koningsplein 6 – 1000 Brussel
Lezing door Christo
23 oktober 2017 om 19 uur
Studio 4, Flageygebouw: Flageyplein – 1050 Brussel