Iran tussen licht en donker

Leestijd: 4 minuten

Een opwindende reis, zowel op cultureel als op menselijk vlak. Er is ontzettend veel te zien en er valt evenveel te vertellen over deze bestemming die de nieuwsgierigheid prikkelt van iedereen die er nog nooit was. Bent u de volgende?

shutterstock_162809627
Tekst violaine muûls. Foto’s baudouin klep.

Samen met een groep vrienden landen we in Shiraz, in het zuidwesten van Iran. Het hartelijk onthaal dat ons te beurt valt, getuigt van de moderne geest in deze cultuurhoofdstad. Een evolutie die door de laatste sjah Reza Pahlavi werd aangemoedigd, maar door het nieuwe islamitische regime als decadent wordt afgeschilderd. Om het vroegere kader op te roepen, startte onze gids zijn geleide bezoeken altijd op in de Vakilmoskee en via de Madrasa van Khân, de theologische school die in 1615 werd gesticht en nog altijd actief is. “Maar het aantal roepingen daalt”, geeft hij toe. We zullen er trouwens maar één oude vrome man kruisen die duidelijk blij is dat we hem in zijn kleine kamertje op de foto vastleggen.

De romantische tuin aan het mausoleum van dichter Hâfez (1317-1389) trekt dan wel veel volk, vooral jong volk. Deze beroemde mystieke Pers bezong de geneugten van het leven en van de wijn. Wist u trouwens dat Shiraz claimt de wijn te hebben uitgevonden, nu zo’n 7000 jaar geleden? Nochtans is alcohol verboden in Iran. Zelfs in de luxehotels. Niettemin stelt een jonge Iraanse uit Yazd, een traditionele stad waar de vrouwen als “zwarte raven” gekleed zijn, het anders: “Alles hier is hypocrisie. U wil wijn? U hoeft dat maar te vragen! Op privé-avondjes dragen de jonge Iraanse meisjes geen hoofddoel en drinken wij alcohol. Je moet er enkel voor zorgen dat je niet verraden wordt door de bewakers van de revolutie die nu in burgerkleren rondlopen. Vroeger trokken ze een opvallend uniform aan, maar dat kwam niet goed over bij de mensen.”

Ik beken: ik heb me niet laten verleiden tot het bestellen van wijn en tot het ontbloten van het hoofd, ook al liet de verplichte hoofddoek hier met de dag steeds meer haren zien, zoals bij vele jonge Iraanse meisjes. Vooral dan in Teheran, die complexe stad die zijn weg zoekt tussen modernisme, nationalisme, traditie, Sjiitische Islam en het Verre Oosten.

Deze hoofdstad (sinds 1786) telt ruim 13 miljoen inwoners. In het noorden van de stad, vlakbij de besneeuwde bergtoppen van Alborz, liggen de meest begoede wijken. Het centrum, dat door boomrijke lanen wordt doorsneden, telt heel wat musea, zoals het schitterend Abginehmuseum voor glas en aardewerk – een initiatief van de voormalige keizerin Farah Diba Pahlavi.

Ook niet te missen: het Archeologisch museum. Een van de prachtigste werken is een groot gebeeldhouwd fresco afkomstig van het beroemde Persepolis (Grieks voor “de stad van de Perzen”). Vandaag resten van deze door Darius I (522-486 VC) ingehuldigde heilige plek enkel de ontroerende restanten, zoals het “aanbieden van de giften”. Deze reliëfs getuigen van het gigantisme van het rijk der Achaemeniden (550 tot 331 v.C), een koningshuis uit het Oud-Perzische Rijk dat 28 landen verenigde en zich uitstrekte vanaf het westen van het huidige India tot het noorden van Athene.

Aan dit rijk maakten de legers van Alexander de Grote in 330 voor onze tijdrekening een einde. In 1971 vierde Reza Pahlavi, de laatste sjah, op deze mythische plek met veel pracht en praal de 2500e verjaardag van de Iraanse monarchie. Verheerlijking van Iran voor de ene, onwaardig schandaal voor heel wat anderen… Zoals voor de ayatollah Khomeini die op 1 april 1979 het Islamitische regime invoerde.

Iran heeft bloeiende tijden gekend, zoals onder sjah Abbas I de Grote (1571-1629) die zijn hoofdstad Isfahan liet verbouwen tot een van de mooiste Perzische steden en hiermee ook de kunststromingen in Europa beïnvloedde. Het grote koningsplein (510×163 m), dat vroeger Ontwerp van de Wereld heette, was bedoeld voor handel (markten), militaire optochten (macht), sport (polo) en religieuze ceremonieën.

Wij waren in Iran tijdens de herdenkingsdagen voor de dood van imam Hoessein (kleinzoon van de profeet Mohammed), een martelaar die door de Sjiieten al 14 eeuwen wordt herdacht met processies van mannen die zichzelf geselen. Een indrukwekkende verering. En nochtans zijn er in dit resoluut sjiitisch land ook andere godsdiensten. Zoals het zoroastrisme dat er 400 jaar lang de grootste godsdienst was, tot de Arabieren er in de 7e eeuw de macht overnamen. De leer van Zoroaster – de Zarathustra van Nietzsche – vat zijn ethische keuzes samen tot drie pijlers: “goede woorden, goede daden en goede gedachten”. In deze godsdienst mogen aarde, vuur en water, de drie heilige elementen, niet vervuild worden door afgestorvenen. Vandaar dat zij worden blootgesteld aan de roofvogels op bergtoppen of op torens die speciaal voor dit doel werden gebouwd. Net buiten Yazd houden we halt bij een van deze sites die tot 1975 werden gebruikt. Een beklijvend moment.

Onze 9-daagse reis in november was bijzonder, maar te kort om de echte realiteit van het leven in Iran in te schatten en een beeld te vormen van de toekomst van deze grote natie (driemaal zo groot als Frankrijk, de op twee na grootste oliereserves ter wereld) die reeds als pijler gold van de Oosterse beschaving in de 7e eeuw voor Christus met het eerste Perzische Rijk.

In de 21e eeuw is Iran een nieuwe grote speler in wording op het internationale toneel. Zijn rol in de strijd tegen de jihadisten in Irak zou het opheffen van het westerse embargo kunnen vergemakkelijken – ontstaan als gevolg van de ongerustheid over de nucleaire bewapening van het land. Onder president Rohani, volgens de media een gematigd leider, zijn er tekenen van openheid, vooral dan richting toerisme. De Iraniërs, die de laatste twee decennia van de westerse wereld zijn afgesneden, vragen trouwens niet liever dan buitenlandse gasten te ontmoeten.


 

Goed om weten!

PRAKTISCH

  • Paspoort nog 6 maanden geldig na terugkeer (zonder visum Israël) en visum Iran
    Geen verplichte inentingen. Gezonde voeding, maar weinig variatie. Alcohol verboden.
  • Kledij: Voor haar, sjaal, hemden met lange mouwen op broek. Bermuda en short voor iedereen verboden. Open schoenen en sandalen toegelaten.
  • Geld: € 1 – 35 Rial. Voorzie cash geld. Bankkaarten worden niet aanvaard.
    De gsm werkt overal in Iran. Elektrische stekkers zijn compatibel.
  • Reisagentschap: www.cultura-international.be

LOGEREN

ETEN

  • Yazd : Tuinen Garden Hotel – www.hotelgardenmoshir.com
  • Teheran : Baghe Saba, traditioneel restaurant – T. 21-77.53.96.84


© Fiftyandme 2024