NET ZOALS RIMPELS EN GRIJZE HAREN ZICH MET DE JAREN NADRUKKELIJKER MANIFESTEREN, ZO OOK ONDERGAAT ONZE DARMFLORA BEPAALDE WIJZINGEN. EEN PIJNLIJKE EN OPGEBLAZEN BUIK, DIARREE OF CONSTIPATIE KUNNEN WIJZEN OP EEN ZEKER ONEVENWICHT. OM UW DARMEN OPTIMAAL GEZOND TE HOUDEN, VERDIENT EEN GEVARIEERDE EN EVENWICHTIGE VOEDING DE VOORKEUR.

Door Nathalie Evrard

Miljarden bacteriën

Bacteriën hebben niet enkel schadelijke eigenschappen, verre van. Deze die het spijsverteringsstelsel bevolken, zijn zelfs van vitaal belang voor onze gezondheid. In ons spijsverteringsstelsel en in onze darmflora hokken miljarden bacteriën samen zonder dat dit tot ziekte leidt. Zij zijn zelfs onmisbaar voor de goede werking van ons organisme. Zij zorgen ervoor dat de darmwand zich kan ontwikkelen en vitaminen kan opnemen, zij breken bepaalde verbindingen af en zij beschermen tegen de potentieel giftige bacteriën die via de voeding worden opgenomen.

Absoluut noodzakelijk voor onze gezondheid en ons welzijn

Het belang van een gezonde darmflora werd lange tijd onderschat. Zo dacht men vroeger dat de bacteriën in ons spijsverteringskanaal vooral actief waren bij de vertering. Recente studies tonen evenwel aan en bewijzen steeds sterker dat de impact van de darmflora veel groter is dan tot dusver aangenomen. De microben die hierbij een rol spelen, zijn gunstig voor de gezondheid en actief op verschillende niveaus. Zij kunnen allergieën voorkomen en de bloedconcentratie van sommige hormonen beïnvloeden, alsook de werking van onze hersenen. Een wijziging in de samenstelling van de darmflora kan eveneens de vertering beïnvloeden en een opgeblazen gevoel creëren. Onze darmflora speelt ook een rol in ons afweersysteem.

De research spitst zich toe op het verband tussen overgewicht en darmflora. “Onze lichamen reageren niet allemaal hetzelfde bij obesitas”, zegt Patrice Cani, professor aan het Louvain Drug Research Institute van de UCL. “Terwijl bij sommige mensen het cholesterolgehalte in het bloed daalt, hun suikergehalte in het bloed verbetert en zij slanker worden in hun taille, reageren sommige mensen helemaal anders op een zelfde dieet.

Het potentiële antwoord zou in de samenstelling van de darmflora liggen en dan meer bepaald in de aanwezigheid van een bijzondere bacterie: de Akkermansia muciniphila. Bij mannen wordt een hoog gehalte aan Akkermansia muciniphila geassocieerd met een beter metabolisme en met een grotere impact op de gezondheid dankzij een hypocalorisch dieet.”

Factoren die de flora beïnvloeden 

De darmflora is gevoelig voor verschillende fysiologische aanpassingen die het spijsverteringsstelsel beïnvloeden, met name als gevolg van bepaalde geneesmiddelen. Zo hebben antibiotica een negatieve impact op de integriteit van de darmen: zij veranderen het evenwicht van de flora en beïnvloeden de wisselwerking tussen goedaardige en pathogene bacteriën.

Ook andere geneesmiddelen, met name zij die de zuurtegraad van de herkauwmassa (protonpompremmers, niet-steroïdaal anti-ontstekingsremmers, enz.) of de snelheid van de darmtransit (anti-diuretica, laxatieven, hormonale behandelingen, enz.) veranderen, kunnen de darmflora beïnvloeden.

Vanzelfsprekend kan de voeding eveneens het evenwicht van de darmflora beïnvloeden. Zo is bijvoorbeeld aangetoond dat het gebruik van gesuikerde voedingswaren zich vertaalt in een grotere verspreiding van de schimmelflora wat de immuniteit van ons lichaam verzwakt.

Prikkelbare darm syndroom: wanneer de darmen het noorden kwijt zijn

Overgevoelige dikke darm, spastische colotis, gevoelige ingewanden… Er zijn heel wat beschrijvingen mogelijk voor een ziekte waarvan de exacte oorzaak en de correcte behandeling nog heel wat vragen oproepen.

De overgevoelige dikke darm is een aandoening die twee derden vrouwen treft tegen een derde mannen. De meest voorkomende klachten zijn een opgeblazen gevoel met transitproblemen, zoals diarree of verstopping en pijn in de onderbuik die gepaard kunnen gaan met spijsverteringsproblemen. Het gaat hier in de eerste plaats om een complex fenomeen van het spijsverteringssysteem dat beïnvloed wordt door zowel diëtistische als psychologische factoren. Deze klachten zijn doorgaans diffuus. Zij komen en gaan soms gedurende verschillende jaren.

Hoewel de oorzaken mysterieus blijven, zijn de factoren die deze klachten triggeren al wel in kaart gebracht. Zoals de consumptie van sommige vette voedingswaren, alsook melkproducten, chocolade, koffie, alcohol en sommige groenten zoals flageolets (bonen), linzen, koolsoorten… Hun invloed op de vertering staat ter discussie want een volledige abstractie levert doorgaans weinig overtuigende resultaten op. Ook stressfactoren kunnen tot een verergering van de symptomen leiden van het prikkelbare darm syndroom.

Constipatie: vijand nr. 1 bij de vrouw

Constipatie is een vaak voorkomende klacht. In Europa sukkelt naar schatting gemiddeld 17,1 % van de inwoners met een functionele constipatie, met de vrouwen als grootste slachtoffer. Wanneer we praten over een normale transit, verwijzen we voornamelijk naar de tijd die de voedingswaren na de vertering doorbrengen in de dikke darm. Daar blijven zij inderdaad zo’n twintig uur. Sommige mensen kunnen evenwel last hebben van een “luie dikke darm”. Zij moeten dan waken over hun levenshygiëne, stress vermijden (onze hersenen zijn verbonden met de dikke darm en vice versa) en moeten zorgen voor een afwisselende voeding.

Bondgenoten van een evenwichtige transit 

Beweeg! De fysieke activiteit stimuleert de darmtransit. In de praktijk wordt aanbevolen om dagelijks minimaal een halfuur stevig door te stappen.

Herontdek de vezels. Vezels verhogen het volume van de stoelgang en houden het water vast in de dikke darm wat de transit verhoogt. Onze klassieke voeding bevat evenwel te weinig vezels. Over het algemeen consumeren wij zo’n 6 tot 20 g/dag, terwijl dit eigenlijk zo’n 30 g zou moeten zijn. Om die hoeveelheid te benaderen, is het aanbevolen om de consumptie van volle granen te verhogen, door bijvoorbeeld te kiezen voor volkorenbrood dat driemaal meer vezels bevat dan wit brood. Ook droge groenten zijn een bron van vezels. Linzen, witte of rode bonen, kikkererwten bevatten 10 tot 15 % plantaardige vezels en bovendien een hoog gehalte eiwitten. Noten en droog fruit (abrikozen, pruimen, rozijnen, vijgen) zijn eveneens goede opties. Hun verbruik dient verplicht gradueel te worden opgebouwd, want hun fermentatie door het spijsverteringskanaal kan leiden tot een opgeblazen gevoel.

Elke dag vers fruit en groenten. Zoals iedereen weet, is het essentieel om elke dag vijf keer fruit en groenten te eten. Bij verstopping eet u dus zoveel mogelijk salades, meloen, citrusvruchten, courgettes, spinazie, prei… Last van een opgeblazen gevoel? Geef dan de voorkeur aan gekookte groenten.

Drink water. Bij verstopping mag u niet aarzelen om nog meer te drinken dan gewoonlijk. Geef de voorkeur aan water rijk aan magnesium.

Vergeet de probiotica niet. Of het nu yoghurt is, gefermenteerde melkproducten waaraan specifieke fermenten zijn toegevoegd of voedingssupplementen die in de apotheek worden verkocht, probiotica reguleren de darmtransit. Wat de prebiotica betreft: dit zijn onverteerbare producten (zoals vezels) die de toename van de bacteriën van de darmflora stimuleren. Je vindt ze in onze voeding (kolen…), maar ook onder vorm van voedingssupplementen.

Heel wat oplossingen. Zware constipatie kan zeer pijnlijk zijn. Maar er zijn oplossingen. Met behulp van een oordeelkundige hygiënisch/diëtistische aanpak en voor zover er geen sprake is van een ziektepatroon kan men vrij snel opnieuw een ideale transit bereiken. “Vandaar het belang om de oorzaak te achterhalen en een behandeling toe te passen die vlot kan worden toegediend. Maar het is ook mogelijk om met enkele eenvoudige ingrepen de transit te regulariseren: een afwisselende voeding rijk aan vers en droog fruit en groenten, volle granen (brood, pasta… zijn vezelrijker dan gewoon brood), regelmatig sporten en voldoende drinken”, pleit Serge Pieters, voorzitter van de UPDDLF (Union Professionnelle des Diplômés en Diététique de Langue Française.