“Ik hoor mensen vaak klagen dat ze grootouders gaan worden. ‘Mijn dochter had nog een beetje kunnen wachten”’ of “Ik heb mijn kinderen grootgebracht: het is nu aan hen om hun kroost op te voeden”. Dat is spijtig, want het is absoluut geen schande om opa of oma te zijn.
Voor sommigen blijkt het een revelatie, terwijl anderen er doodsbang voor zijn’, stelt psychologe en psychoanaliste Diane Drory. Wie nu 50 is, voelt zich duidelijk veel ‘jonger’ in 2016 dan in 1960. Want nooit eerder waren de senioren zo actief, sportief, mobiel, geïnteresseerd, mee met hun tijd. De levenspatronen zijn geëvolueerd en zorgen ervoor dat zij langer fit blijven. Ook en zelfs vooral door de mentaliteitswijziging. Zo is het niet langer nodig om een outfit te dragen die aansluit bij je leeftijd. De formele grenzen tussen de generaties zijn afgebrokkeld. Je kan nu rustig je hele leven lang jeans en sportschoenen dragen en T-shirts, pulls, bloesjes en jurken uitwisselen met de (grote) kinderen.
‘Dat is het grote pluspunt van deze tijd. Op vestimentair vlak zijn de dingen veel relaxer’, aldus Diane Drory. ‘De anti-agingcrèmes, botoxspuiten en andere liftings helpen om de huid langer glad te houden. Maar al die extra attributen voor jeugdigheid – of veeleer voor de unieke vitaliteit die de 50-plussers drijft – mogen niet laten vergeten dat de ouderdom een feit is en dat men een belangrijke fase in zijn leven mist indien men daar niet wil bij stilstaan of dit wil aanvaarden. Vooral omdat dit een fase is met zijn eigen voordelen, zoals alle andere.’
Wat denkt de psychologe hierover?
‘We leven in een cultuur waar we moeilijk omgaan met rouwprocessen. Over de dood wordt niet gesproken; het ouder worden wordt weggemoffeld. Hoe kan men in een dergelijke context dan afscheid nemen van zijn jeugd om ruimte te maken voor een periode die al even opwindend is en de poort opent naar de leeftijd van de wijsheid? Dit is nochtans een mooie periode waarin men minder gestrest zou moeten zijn omdat men meer ervaring heeft. Dit is volop de periode van de volwassenheid. Maar als je 50 bent, zie je ook de ouderdom die 10-15 jaar voor je uitligt. Mensen zijn bang om die stappen te benoemen.
Ouderdom is de leeftijd van de afronding. Dat is totaal iets anders dan de leeftijd waarop alles mogelijk is. De plastische chirurgie en het botoxtijdperk creëren de mythe van de eeuwige jeugd, van de tijd die stilstaat, die je kunt controleren. Wie zich door dat raderwerk laat meeslepen, mist veel want op je 50e ben je niet jong meer. Je kunt natuurlijk veel beter dan vroeger profiteren van het leven door te reizen, te sporten en heel wat passionerende dingen te doen, zonder dat je daarom moet voorwenden dat je nog altijd 20 of 30 bent, met alle roekeloosheid en onverantwoordelijkheid die daarmee gepaard gaat. En waarbij men soms zijn eigen kinderen verwaarloost, want we leven in een zeer individualistische maatschappij. Een tweede jeugd op je 50e? Dat is een illusie, ook al is je huid nog altijd even glad als 30 jaar geleden…’
Het is een illusie waarbij sommigen direct afhaken, hun vrouw/man verlaten, om te proberen zich even jong te voelen als hun kinderen. Ook als ze zich willen losmaken van alle zorgen blijven ze senioren in de ogen van hun kroost dat zich liefst op andere terreinen uitleeft.
‘Jongeren hebben er een hekel aan dat ze hun ouders aantreffen in cafés of nachtclubs waar ze zelf tot het ochtendgloren blijven hangen. Hoe leuker volwassenen dit vinden, hoe meer de kinderen de behoefte voelen dat hun ‘oudjes’ daar blijven waar ze horen, niet uit hun rol vallen en geen uitgaansvrienden worden met een te uitgesproken seksueel gedrag, door bijvoorbeeld een nieuwe verovering uitbundig te beginnen kussen. De ouders kunnen beter een zekere schroom aan de dag blijven leggen ten opzichte van hun nageslacht en als ze willen uitgaan, kunnen ze dat bijvoorbeeld doen in clubs voor 50-plussers.’
Leef niet in een illusie
Het internet en zijn visuele illusie onderhouden dit beeld van de eeuwige jeugd. ‘De subjectieve oneindigheid van het net is de tegenhanger van de subjectieve eeuwigheid van de tienerjaren. De jeugd is de symbolische leeftijd van modernisme, geen leeftijd van onbezonnenheid, maar wel van verantwoordelijkheid. De leeftijd waarop er oneindig veel mogelijkheden zijn. Niets ligt vast, men zit niet vastgeroest in een rollenpatroon of op een bepaalde plek. Het is de leeftijd waarop alle deuren openstaan. Een levensperiode die zo aangenaam is dat men geen zin heeft om die te verlaten.’
Maar van illusies is nooit iemand groot geworden. Opgelet dus voor de boomerang. Want de tijd stopt niet en laat zich niet beheersen. Je kan dus maar beter aanvaarden dat de jaren voortschrijden en elke druppel met genot smaken in de wetenschap dat elke fase telt. Dat de weg die we bewandelen het leven is dat zich afrolt. Dat wat er na onze dood overblijft datgene is wat wij in het hart van onze dierbaren hebben gezaaid.