Door meditatie zouden we het eeuwige gebabbel in ons hoofd kunnen stilleggen en toegang krijgen tot een toestand van innerlijke rust en verbondenheid. Breinanatome Jill Bolte Taylor kreeg een hersenbloeding in haar linkerhersenhelft en maakte tot haar eigen verbazing iets gelijkaardigs mee. Haar conclusie? ‘De hemel zit in ons rechterbrein.’

Door Anne Wislez

Onze grijze massa bestaat uit twee helften : een linker- en een hersenhelft, los van elkaar, enkel verbonden door het corpus callosum.
In de jaren 70 werd het thema enorm populair. Zo was er de theorie die beweerde dat er in de hersenen een linker- of rechterdominantie zou zijn. De linker zou vooral taken op zich nemen waarbij logica, taal en analytisch denken betrokken zijn – de meer rationele kant dus. De rechter zou instaan voor meer expressieve en creatieve taken, zoals emoties kunnen lezen, kleur- en beeldverwerking, muziekvaardigheden, creativiteit en intuïtie. Een left-brained iemand zou dan meer logisch, rationeel, kritisch en objectief zijn, wat vaak met mannen wordt geassocieerd, en een right-brained iemand zou meer bedachtzaam, intuïtief en subjectief zijn, wat dan weer vaak vrouwelijk wordt genoemd.
Een interessante gedachte, ware het niet dat wetenschappers ontdekten dat het brein helemaal niet zo verdeeld is als yin-yangdenkers wel zouden willen. Neurologen zijn het er nu over eens dat beide helften voortdurend samenwerken om een hele reeks functies uit te oefenen.

Neurologe krijgt hersenbloeding

De Amerikaanse neurowetenschapper Jill Bolte Taylor kreeg op een ochtend, op haar zevenendertigste, een hersenbloeding in haar linkerhersenhelft. ‘Ik werd wakker met een kloppende pijn achter mijn linkeroog maar ik begon toch maar gewoon aan mijn ochtendroutine’, vertelt ze in haar vermaarde TED Talk, overigens de allereerste TED Talk die ooit viraal ging op het internet. ‘Op mijn hometrainer zag ik ineens hoe mijn handen eruitzagen als een soort primitieve klauwen. Ik keek naar beneden, naar mijn voeten, mijn lichaam, en dacht: ik zie er nu toch zo vreemd uit. Op het moment dat ik de douche in wilde stappen verloor ik mijn evenwicht en steunde met mijn arm tegen de muur. Toen ik naar mijn arm keek kon ik de grenzen ervan niet meer onderscheiden. De atomen en moleculen in mijn arm vloeiden over in de atomen en moleculen van de muur. Ik zag alleen maar energie. Wat is er toch mis met mij, dacht ik de hele tijd.’
Helemaal verbaasd was ze toen op een gegeven moment het gekwetter in haar hoofd – dat we allemaal kennen als onze innerlijke stem die ons de hele dag door vergezelt, analyseert, vergelijkt en becommentarieert – volledig wegviel. Plots, alsof iemand op de mute-knop had gedrukt. Van slag werd ze gezogen in een ongekende, zalige bewustzijnstoestand, die ze later omschreef als Lala-Land. ‘Eerst shockeerde het me om mezelf in zo’n stille geest te bevinden,’ vertelt ze, ‘maar ik werd onmiddellijk opgenomen door de pracht van de energieën die me omringden. Ik voelde me gigantisch groot, alsof ik uitdijde en één werd met alle energie rondom. Het was daar prachtig.’
Gelukkig kreeg ze prompt haar linkerhersenhelft weer even aan de lijn, die haar er alert op maakte dat er echt iets aan de hand was. Maar het was pas toen haar arm geparalyseerd langs haar lichaam viel dat ze besefte: ‘oh mijn god, ik heb een beroerte!’ Met als onmiddellijke reactie, gek genoeg: ‘wow, dit is fantástisch! Hoeveel neurologen krijgen de kans om hun eigen brein te onderzoeken van binnenuit?!’ En ook al nam de bonkende pijn en het grote ongemak het vaak over van de euforie, dat is exact wat Jill Bolte Taylor de jaren na dat voorval tijdens haar hele herstelproces heeft gedaan.

De ochtend van de hersenbloeding kon ze uiteindelijk niet meer lopen, praten, lezen, schrijven of  herinneringen ophalen. In vier uur tijd zag ze haar hersenen hun vermogen om informatie te verwerken volledig verliezen. Door een aangeboren AVM (arterioveneuse malformatie) was de middelste slagader van haar linkerhersenhelft opengebarsten en had die een bloeding veroorzaakt in grote delen van haar linkerbrein, waardoor de functies daar belemmerd werden. Haar rechterhersenhelft bleef intact. Daardoor werd ze de zeldzame innerlijke getuige van hoe het is als ons rechterbrein het van ons linkerbrein overneemt. Omdat de linker met momenten geactiveerd werd en met momenten niet kon ze als geen ander het verschil in werking tussen beide helften onderscheiden.

Vloeibare energie

In die ervaring zag ze hoe informatie in de vorm van energie via haar zintuigen binnenstroomde in haar systeem, om daar te ontploffen tot een collage van indrukken en ervaringen: beelden, smaak, klank en gevoel. Op de momenten dat haar linkerbrein het liet afweten zweefde ze in een heerlijke plek waar ze verbondenheid voelde met alles en iedereen rond haar, een plek waar volledige rust heerste. ‘Daarvoor leefde ik vooral in mijn hoofd. Intellectueel, mentaal, mijn lichaam stond in dienst van mijn hersenen’, vertelt ze later aan Oprah Winfrey, toen ze na haar herstelperiode haar ervaringen wereldkundig maakte. ‘Maar ineens had ik het gevoel dat ik een vloeibaar wezen was. Ik voelde me één met mijn lichaam, als een samenspel van levende, bewegende organismen. Onze linkerhelft zegt: ik ben een op zichzelf staand, vast wezen en we zijn op deze planeet allemaal van elkaar gescheiden. Maar eigenlijk zijn we dat niet. En als dat groepje cellen in je linkerhersenen niet meer werkt dan verlies je dat idee over jezelf.’
Nu ze terugkijkt op die levensveranderende ervaring treft dit haar nog het meest: dat een diepe innerlijke vrede zich opent zodra het interne gebabbel (in meditatiekringen ook de Monkey Mind genoemd) van je linkerhersenhelft stilvalt. ‘Ik ben geen deskundige ter zake maar ik denk dat boeddhisten zouden zeggen dat ik het bewustzijn had bereikt dat zij nirwana noemen’, probeert ze haar ervaring zelf te plaatsen. ‘Zonder het analytische oordeel van mijn linkerhersenhelft was ik helemaal overweldigd door gevoelens van kalmte, veiligheid, zegening, euforie en alwetendheid.’
Tweeënhalve week na de bloeding onderging ze een zware operatie, waarbij een bloedprop ter grootte van een golfbal verwijderd werd uit haar hersenen. Daarna heeft het haar acht jaar gekost om met een enorme verbetenheid al haar fysieke en mentale vermogens terug te krijgen. Het was pas na zeven jaar dat Jill Bolte Taylor zichzelf weer waarnam als vast lichaam en niet langer als vloeibaar. Ze mist nog steeds dat constante gevoel van één zijn met alles en iedereen. ‘Maar mijn belangrijkste inzicht was dat diepe innerlijke vrede ergens bestaat in ons rechterbrein. Dat besef was al die tijd mijn motivatie om te herstellen.’

Artikel gepubliceerd in Psychologies
www.psychologies.be