Edel Maex bracht Vlaanderen tot rust met mindfulness. Nu houdt hij in zijn laatste boek ‘Iedereen weet’ een pleidooi voor religie. Niet om terug elke zondag naar de kerk te gaan, wel om nieuwe woorden en vormen te vinden voor dat bijzondere gevoel dat iedereen wel eens overvalt.
Waarom een pleidooi voor religie?
Edel Maex: “Ik heb de indruk dat veel mensen voor een dilemma staan. Geloven we een hoop nonsens, of geven we iets op waarvan ons buikgevoel zegt dat we het niet mogen weggooien?
We hebben de grote verhalen overboord gegooid, maar we hebben het kind met het badwater weggegooid. We hebben er ons van ontdaan omwille van de oude vormen waarin ze verpakt zaten, maar tegelijk zijn we iets levensnoodzakelijk verloren. Ik denk dat we op zoek moeten naar nieuwe woorden en vormen om er een plaats aan te geven in ons leven.”
De titel van uw boek is ‘Iedereen weet’. Wat weten we dan, waar moeten we weer naar op zoek gaan?
“Een tijd geleden was ik op een interreligieuze bijeenkomst. Een saaie aangelegenheid, tot er een koor optrad met religieuze liederen. De man naast mij, een atheïst, en ik, vertegenwoordiger van de boeddhistische gemeenschap, kregen bijna tranen in de ogen. We geloofden allebei niet in de god waartoe ze zich richtten, maar toch werden we geraakt.
Daar gaat het over, over wat bij ons een snaar doet trillen. Het overkomt iedereen wel eens, of het nu door Bach of Coltrane of iets totaal anders komt. Het is niet iets dat je van bovenaf moet verwachten, maar kijk in je eigen hart en voel wat je raakt, wat je drijft. Het gaat niet meer om religies die je van bovenaf vertellen wat je moet geloven, maar bedien je van je eigen verstand. Vanbinnen weten we het wel.”
Hoe kan religie ons goed doen?
“Ik leid een zengroep in Antwerpen en daar denken we voortdurend na over die vraag. Waar we op uit komen, is dat we plekken nodig hebben die tot openheid leiden. We riskeren vast te lopen in gedachten, in een dode moraal van gij zult dit en gij moogt niet dat. We moeten af en toe loskomen van die doenmodus, die overlevingsmodus, de neoliberale maatschappij waarin we alleen maar zoveel mogelijk produceren, want anders krijgen we één voor één een burn-out en vallen we als vliegen. We hebben plaatsen, vormen, technieken, of wat dan ook nodig om daar even uit te stappen, los te komen van de dwang, ons hart en onze geest te openen, en weer wezenlijk menselijk te zijn.”
Edel Maex, Iedereen weet. Zen en religie in tijden van wetenschap (Lannoo), 16,99 euro