Artrose is de meest voorkomende gewrichtsziekte. Die gaat gepaard met een geleidelijke aantasting van het kraakbeen, het soepele, sterke weefsel dat de botuiteinden ter hoogte van een gewricht beschermt. Naarmate de artrose voortschrijdt, door welke oorzaak ook, wordt het kraakbeen dunner en minder elastisch. Het gaat dan scheuren en verdwijnt uiteindelijk zodat de botten rechtstreeks over elkaar wrijven, wat pijn geeft bij het bewegen van het gewricht.
Elk deel van het lichaam kan getroffen worden door deze ziekte, die allerlei oorzaken kan hebben. Het voornaamste is dat er geen genezing voor bestaat, en dat er zelfs geen medicijnen zijn die de vernietiging van het kraakbeen kunnen vertragen. Omdat de ziekte zoveel voorkomt, worden er tal van studies uitgevoerd, en worden de verschillende vormen van artrose onderzocht. Het lijkt erop dat artrose een algemene naam is voor een aantal verschillende aandoeningen, en als dat het geval is kunnen de oorzaken ook uiteenlopen.
Wat zijn de symptomen van artrose?
Iemand met artrose heeft over het algemeen ’s morgens last van pijn en stijfheid in de getroffen gewrichten, die 15 tot 20 minuten aanhoudt en dan minder wordt. Naarmate de dag verstrijkt en de gewrichten meer gebruikt worden, komen de pijn en het ongemak terug en worden ze weer erger. Het rusten van de gewrichten geeft dan vaak een zekere verlichting.
Kan je artrose voorkomen?
Een jongeman van 18 met overgewicht en een knieblessure in het verleden heeft driemaal zoveel kans om artrose te ontwikkelen voor hij 60 is, als iemand van dezelfde leeftijd zonder overgewicht, die geen kwetsuur heeft gehad. Dat wijst erop dat artrose dus tot op zekere hoogte voorkomen zou kunnen worden. Je gewicht onder controle houden van kinds af aan, sport- of andere blessures goed verzorgen, regelmatig beweging nemen en op de hoogte zijn van de risico’s van artrose zijn allemaal maatregelen die hun nut bewezen hebben.
Hoe wordt artrose behandeld?
Door de pijn van artrose te verlichten kan gezorgd worden dat de patiënt mobieler blijft en dat het optreden van andere ouderdomsziektes voorkomen wordt. Bewegen is heel belangrijk! Door de gewrichten te doen bewegen, voorkom je dat ze stijf worden. Vroeger werd wel gedacht dat de pijnlijke gewrichten zo min mogelijk belast mochten worden, maar dat is achterhaald. Probeer 6.000 stappen per dag te zetten, dus 4 kilometer (behalve bij opstoten). Fietsen en zwemmen zijn ook aan te raden, maar tennis en hardlopen geven teveel schokken en zijn dus minder geschikt.
Activiteiten die lichaam en geest aan het werk zetten (Pilates, yoga, tai-chi…) zijn sterk aan te raden. Uit studies die in 2008 en 2010 verschenen blijkt dat het beoefenen van tai-chi de pijn van artrose vermindert.
Kinesitherapie kan de gewrichten beschermen en de gevolgen van de ziekte beperken: je krijgt technieken aangeleerd om je gewrichten te bewegen, soepel te blijven, de pijn te verminderen…
Als je overgewicht hebt, is afvallen een must. We weten dat zwaarlijvigheid het optreden en verergeren van artrose in de hand werkt, want je loopt meer risico op slijtage van de knieën en de heupen.
En hoe zit het met medicijnen?
Pijnstillers en ontstekingsremmers worden gebruikt om de symptomen te verminderen, maar ze hebben geen effect op de structurele achteruitgang van de gewrichten en op lange termijn kunnen ze onaangename bijverschijnselen hebben.
Injecties met hyaluronzuur of chitosan kunnen de door artrose aangetaste gewrichten smeren, vooral dan de knie, en in mindere mate de heup.
Tegenwoordig is er steeds meer belangstelling voor bepaalde voedingssupplementen die de pijn zouden kunnen verzachten en/of het voortschrijden van de artrose zouden kunnen vertragen. Er zijn er heel veel, maar wij vernoemen er enkele: glucosamine sulfaat, chondroitine sulfaat, onverzeepbare bestanddelen van avocado en soja, die de pijn in beperkte maar blijvende mate verlichten, zodat de patiënt minder ontstekingsremmers en pijnstillers moet nemen.
Curcumine, het actieve bestanddeel van kurkuma, is een krachtige ontstekingsremmer als het in de aanbevolen dosis wordt gebruikt. Het werkt snel in op artrosepijn.
Wortel van duivelsklauw en moerasspirea, de fameuze plantaardige aspirine, worden ook gebruikt voor hun ontstekingsremmende eigenschappen, net als zwarte bes en wilg. Allemaal mogelijkheden om te onderzoeken. .
Zijn er nieuwe behandelingen voor artrose? Hoe staat het met het onderzoek?
De medische behandeling van artrose blijft een grote uitdaging. Er zijn tegenwoordig heel wat geneesmiddelen die de conditie van de patiënt kunnen verbeteren, maar de invloed ervan op het verloop van de ziekte blijft beperkt.
Toch is de belangstelling van de farmaceutische industrie voor artrose sterk toegenomen. Er zijn op dit moment verschillende nieuwe producten die in klinische testen ontwikkeld worden. We hopen dat dankzij deze nieuwe golf ook nieuwe geneesmiddelen op de markt zullen komen die een echte impact hebben op de ziekte.
Waarom is er een vereniging tegen artrose opgericht?
De Artrose Stichting werd in 2015 opgericht om patiënten met artrose te helpen en het wetenschappelijk onderzoek te steunen. Onze missie is het grote publiek, maar ook de mensen in de gezondheidssector op de hoogte te houden van de wetenschappelijke ontwikkelingen, en om mensen die aan artrose lijden te helpen (bijvoorbeeld door praatgroepen te organiseren) en fondsen in te zamelen om het fundamenteel onderzoek te steunen. Zo organiseren we een Werelddag Artrose, geven we lezingen om het publiek informatie te geven, en reiken we prijzen en beurzen uit om het onderzoek te bevorderen.
Waarom zegt u dat de behandeling van artrose belangrijke sociale implicaties heeft?
Vandaag de dag lijden ongeveer 300 miljoen mensen ter wereld aan artrose. Naar schatting zullen dat er tegen 2050 bijna 600 miljoen zijn, van wie er 315 miljoen boven de 60 zullen zijn. Afgezien van de aanzienlijke socio-economische impact die artrose heeft in termen van verlies aan productiviteit, tast deze ernstige ziekte ook de gezondheid van de senioren aan en leidt ze tot verlies van zelfstandigheid. In België lijdt 12% van de bevolking aan artrose, in 2050 zullen 1,4 miljoen mensen de ziekte hebben. De kosten waarmee deze ziekte gepaard gaat worden geschat op tussen 1 en 2% het BBP in de industrielanden, en ze lopen in de miljarden. Dat is enorm, dus er moet snel gehandeld worden. We moeten de bevolking inlichten over de gevolgen van de ziekte en mensen aanzetten tot preventie. Bovendien is de ziekte ook een risicofactor voor andere ziektes zoals diabetes type II of hardt- en vaatziekte, die ook een enorme socio-economische impact hebben.
Goed om te weten
Artrose leidt tot minder beweging, maar is ook een risicofactor bij voor diabetes type II en hart- en vaatziekten. Dus als je artrose hebt, loop je meer kans om te sterven aan een hartinfarct.
Ook dieren kunnen eraan lijden!
60% van de paarden met orthopedische klachten lijden aan gewrichtsaandoeningen. 45% van de honden tussen de 8 en 12 jaar vertonen symptomen van artrose en 20% van de honden van meer dan een jaar krijgen artrose door misvorming aan de heup of de nek. 90% van de katten van 12 jaar en ouder hebben ook artroseverschijnselen.
Weg met de fabeltjes
“Sporten, het weer, de temperatuur, vocht en neerslag hebben echt geen invloed op dit soort pijn”, vertelt professor Yves Henrotin. “Artrose is een ziekte waar nog heel wat fabeltjes over verteld worden.”