De heersende vooroordelen over hormoontherapie bij de menopauze
Leen: “Hormoontherapie tijdens de menopauze zou kanker verwekken en het gebruik ervan zou aangeven dat je jong wil blijven en betekenen dat je niet aanvaardt dat je ouder wordt. Maar voordat je daar over oordeelt, is het belangrijk om het grote verschil te weten tussen klassieke synthetische hormonen, zoals de anti-conceptiepil, en bio-identieke hormonen.”
Synthetische hormonen
Synthetische hormonen zijn hormonen die door de farmaceutische industrie zijn geproduceerd. De samenstelling is niet hetzelfde zijn als de (geslachts)hormonen die je zelf aanmaakt. En net aan deze gepatenteerde hormonen, die niemand anders mag namaken, kan geld worden verdiend. Die synthetische hormonen brengen nadelen met zich mee: Leen: “Ze worden moeilijker gedetoxificeerd dan lichaamseigen hormonen en blijven dus langer ’hangen’. Ze remmen de positieve effecten van oestrogeen op serotonine en het hart, kan coronaire aandoeningen veroorzaken, beschermen alleen de baarmoeder tegen kanker en dus niet de borsten. Bovendien zijn de neveneffecten bijna dezelfde als de symptomen van progesterondeficiëntie: ze verminderen de energie en verhogen de eetlust, vochtretentie en gewichtstoename. Ze induceren een verhoging van LDL- en verlaging van HDL cholesterol en bevorderen misselijkheid, acne en haaruitval.”
Bio-identieke hormonen
Bio-identieke hormonen hebben dezelfde samenstelling als je eigen hormonen. Vaak gaat het dan over (een combinatie van) progesteron en estradiol, de vrouwelijke geslachtshormonen. Bio-identiek is niet hetzelfde als natuurlijk. Alle bio-identieke hormonen, overgangsmedicatie, worden gemaakt uit een natuurlijke grondstof: diosgenine uit wilde yam. Er zijn meerdere chemische reacties in een farmaceutische fabriek voor nodig om er bio-identieke hormonen van te maken.
Maar ook de hormonen testosteron, dhea, pregnenolone, hydrocortisol en aldosteron worden als bio-identieke hormonen geleverd. “Bio-identiek progesteron beschermen tegen borstkanker en heeft het een stimulerend effect op libido en botvernieuwing. Het is rustgevend, verbetert de slaap en werking van de schildklierhormonen, is anti-ontstekend, heeft een natuurlijk waterafdrijvend effect en herstelt de vochtbalans. Tevens verhoogt het zuurstofgehalte in de cellen en stimuleert het haargroei. Ook is het een natuurlijk antidepressivum en werkt het bloeddruk verlagend.” Aan bio-identieke hormonen, waar geen patent op mogelijk is, wordt nauwelijks wat verdiend. Dat is volgens de hormoonspecialiste ook de reden waarom er nog steeds geen grootschalige onderzoeken of recente zijn gedaan naar BI hormonen.
“Het doet nachtelijke zweetaanvallen en opvliegers zeer snel verdwijnen. Meestal is het uitblijven van opvliegers een soort maatstaf om te zien of de bio-identieke HST werkt. Als je na een tijdje opnieuw opvliegers krijgt, betekent dit dat de dosering wellicht te laag is”, somt Leen nog op. “Er zijn tal van studies die aantonen dat HST een positief effect heeft op prikkelbaarheid, stemmingswisselingen en depressieve gevoelens in de overgang. Bovendien zijn er studies die bewijzen dat depressie in de overgang niet zozeer een gevolg is van een tekort aan oestrogeen, maar wel van de heftige schommelingen van het oestrogeen/progesteronpeil. Dit verklaart waarom veel vrouwen tussen 45-51 jaar meer last hebben van psychologische symptomen en depressie, jaren waarin deze hormonen sterk schommelen.”
“In plaats van dat de (pre)menopauze wordt (h)erkend ga je soms met een voorschrift voor een anti-depressiva naar huis als je van de dokter komt in plaats van een advies over wat je kan doen aan je hormoonschommelingen. Soms vertel ik in mijn lezingen al lachend dat vrouwen die in een slachtoffer rol treden of als een vrouw haar man niet meer kan ruiken of zien dat ze hormonen moet nemen – en ja dat helpt echt!”
De nadelen en bijwerkingen van bio-identieke hormonen
Je kunt de hormonen zowel via gels als tabletten innemen. “Producten in pilvorm zoals het populaire femoston (low en conti) bevatten wel BI oestrogeen maar geen BI progesteron. Mocht er BI progesteron aan toegevoegd zijn, kan er geen patent op genomen worden en is het financieel gezien niet interessant voor de farmacie. Ook estradiol oraal innemen vanaf de leeftijd van 50 jaar is niet aan te raden omdat het de lever belast en het risico op lange termijn op trombose verhoogt. Omdat oestrogeen (oestrogel) activerend werkt en progesteron (uterogestan) een rustgevende, slaapverwekkende, antistress en anti-depressieve werking heeft, wordt oestrogel ‘s morgens genomen en progesteron ‘s avonds. Dat is logisch: oestrogeen is opwekkend, progesteron werkt kalmerend. Neem je een combinatiepil met beide hormonen, dan ga je dus tegelijkertijd remmen en gas geven. Een andere reden waarom gels gebruikt worden, is omdat de dosissen voor iedereen verschillend kunnen zijn, afhankelijk van de individuele behoeften. Bij gels kun je de dosis goed aanpassen.”
“Progesteron is verkrijgbaar in capsules (Utrogestan 100 of 200 mg). “Deze kunnen geslikt worden en dat kan dan het beste voor het slapen gaan gebeuren. Omdat progesteron tijdens de eerste leverpassage voor gedeeltelijke omzetting in een ander hormoon in de lever (alopregnolon) zorgt, kan er slaperigheid ontstaan die gemiddeld na 6 uur weer over is. De slaapkwaliteit kan flink vooruit gaan door het slikken van progesteron. Dit hormoon werkt vooral op de hersenen en is verantwoordelijk voor het kalmerende en slaapverwekkende effect van progesteron.”
“Een andere mogelijkheid is het inbrengen van de capsules in de vagina. Dan ontstaat er geen slaperigheid. De werking in het lichaam en in het bijzonder op het baarmoederslijmvlies is even goed of beter als bij slikken.”
Hanteer een gezonde levensstijl
“Naar mijn mening moet elke vrouw zelf vrij kiezen welke weg ze inslaat. Ik geef je de raad om jezelf goed te informeren bij personen die kennis van zaken hebben om in alle vrijheid een bewuste keuze te kunnen maken. Het belangrijkste is ook dat je niet vergeet om eerst al je andere gezondheidsproblemen aan te pakken en je levensstijl te verbeteren indien je dit nog niet hebt gedaan. Het heeft geen zin om je arts te vragen om je bio-identieke hormonen voor te schrijven als je niet tegelijk geen gezonde levensstijl hanteert, en hoopt dat HST je menopauzeproblemen vanzelf ‘oplossen’. Hormoontherapie tijdens de menopauze is dan in veel gevallen zelfs een tegenindicatie.”
“Alle dagen alcohol drinken, veel overgewicht hebben en niet sporten of bewegen geven meer risico’s om het krijgen van ziektes zoals kanker maar zijn eveneens belangrijke items om rekening mee te houden als je voor hormoontherapie tijdens de menopauze kiest. De verantwoordelijkheid voor je gezondheid ligt volledig bij jezelf, net zoals jij ervoor kiest om bio-identieke hormonen te nemen of niet.”
Leen Steyaert is gespecialiseerd verpleegkundige orthomoleculair- KPNI -en borstweefseltherapeute met als specialisme de menopauze. Ze is auteur van 5 gezondheidsboeken, waaronder ‘Jouw menopauze plan’.
De leukste berichten van Fifty & Me in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.