Uw kinderen doen het goed in het leven, mede dankzij uw steun. Vandaag wilt u de overlevende echtgenoot – of uw samenwonende – beschermen ingeval een van beiden komt te overlijden, zodat die over voldoende financiële middelen beschikt om van het leven te genieten, medische kosten te betalen en eventueel een verblijf in een aangenaam rusthuis te bekostigen.

Door Valérie-Anne de Brauwere

Vandaar dat u overweegt om een deel van het patrimonium exclusief na te laten aan de overlevende echtgenoot, in volle eigendom. De kinderen zullen dit patrimonium slechts krijgen bij het overlijden van hun tweede ouder.

SUCCESSIEPLANNING

De oplossing voor deze patrimoniale planning, die alle doelstellingen inlost en successierechten vermijdt, is samen een levenscontract af te sluiten. De successieplanning is complexer voor verzekeringscontracten dan voor roerende goederen (geld, waardepapieren in portefeuille, bedrijfsaandelen, enz.) want het betreft geen bezittingen die nog aan het koppel toebehoren. Het koppel beschikt inderdaad enkel nog over een vorderingsrecht naar de verzekeringsmaatschappij toe.

Omdat de bezittingen die door de verzekeringsmaatschappij beheerd worden niet langer aan het koppel toebehoren, dienen zij ook niet in hun nalatenschap te worden opgenomen. Niettemin neemt het Wetboek van Erfbelasting fictief sommige overeenkomsten ten gunste van derden op, waarbij ook de levensverzekeringen.

Deze stelling dient genuanceerd wanneer het uitgangspunt is dat beide echtgenoten als medeverzekeringsnemers optreden, zij elk de helft van de premie betalen en elkaar aanduiden als verzekerden.

De echtgenoten zijn dan tegelijk verzekeringsnemers en verzekerden terwijl de begunstigde een derde persoon is. De configuratie van dit soort levensverzekeringscontracten, die bekend staan als ‘langst leeft, al heeft’, is als volgt:

Het overlijdenskapitaal wordt niet uitgekeerd zolang een van beide verzekerde echtgenoten in leven is; de verzekeringspolis wordt enkel opgeheven wanneer beide verzekerde echtgenoten overleden zijn (A+B).

DE PRAKTIJK

In de praktijk voorzien de algemene voorwaarden van de verzekeringspolis over het algemeen de wederzijdse afstand van alle rechten van de eerste overlijdende echtgenoot naar de overlevende partner toe, zonder dat hierbij gespecificeerd wordt welke van beide partners de eerste overledene is. Op die manier kan de overlevende partner, eigenmachtig, bij de verzekeringsmaatschappij alle gewenste overnames (afhalingen) uitvoeren.

Het is pas bij het overlijden van de tweede partner dat de verzekeringsmaatschappij verplicht wordt om aan de begunstigde (C) het kapitaal uit te keren dat uit het contract voorkomt. De Dienst Voorafgaande Beslissingen in fiscale zaken, ook bekend als de ‘Ruling’, heeft verschillende keren bevestigd dat het verzekeringscontract geen enkel successierecht genereert bij het overlijden van de eerste echtgenoot. Bijgevolg is het pas bij het overlijden van de tweede echtgenoot dat het overlijdenskapitaal aan de kinderen (of de andere begunstigden) zal worden toegekend, met betaling van successierechten.

Dit soort levenscontract laat met andere woorden toe om te beantwoorden aan de verwachtingen van het koppel en verschuift de belastingberekening tot na het overlijden van de tweede echtgenoot. Bedoeling is om de overlevende echtgenoot te beschermen door hem/haar de nodige financiële middelen te geven die hem/haar in volle eigendom toebehoren, zonder successierechten.

Valérie-Anne de Brauwere
Advocaat/Vennoot THALES BRUSSELS
Verzorgt lezingen ‘Executive Master en Gestion Fiscale’
(Solvay Brussels School of Economics and Management)