De neurowetenschap toont aan op welke manier emoties die me ondraaglijk lijken, of die me zo overspoelen dat ik ze nog voel ook al zit ik niet meer tegenover mijn gesprekspartner, eigenlijk ‘verboden’ emoties zijn, emoties die je tussen de lijnen leest. Ik kan ze niet bij mezelf ontvangen, dus het is ook niet mogelijk om ze op een natuurlijke manier bij de ander te erkennen. Ik ga ze dus negeren of afwijzen door te antwoorden dat hij/zij zich niet zo moet opwinden voor niks, door ze te ontvluchten of voor afleiding te zorgen. Of ik ga het gevoel van mijn gesprekspartner dramatiseren, me ontzettend geraakt tonen, veel medelijden tonen en er de volgende dagen over blijven nadenken…
Hoe dan ook, als je heel sterk geraakt wordt door wat een ander meemaakt, is dat het teken dat je de emotie niet bij jezelf kan ontvangen. Anders zou ik niet zo geraakt worden door de ander zijn uiting van emotie. Dus: als ik me niet op mijn gemak voel bij mensen die huilen, wil dat zeggen dat ik het moeilijk heb met mijn eigen verdriet, dat waarschijnlijk niet gezien werd tijdens mijn kindertijd, en dat ik dus ook niet kan aanvaarden bij mezelf. Mijn ouders reageerden hard of onverschillig op mijn verdriet, wat ertoe leidde dat ik hetzelfde doe op volwassen leeftijd. Maar klagen over de slachtoffers om me heen die zich beklagen, is dat geen goede manier om jezelf te beklagen? Om slachtoffer te zijn van de slachtoffers om je heen? Een goede manier om (onbewust) te doen waarover ik zelf klaag?
Hetzelfde gebeurt er als een volwassene zijn ‘nee’ in een ‘ja’ verandert als zijn kind boos wordt. Het kind zal heel zijn leven denken dat woede een ‘nee’ in een ‘ja’ verandert. Of andersom: als de volwassene geen enkele opening laat, zal het kind op volwassen leeftijd nooit boos worden, omdat het bang zal zijn om geen antwoord te krijgen of om verworpen te worden. Zoals superopvliegende mensen zal hij zijn woede opstapelen waardoor die transformeert in een permanent gevoel van woede dat voor altijd zijn sporen zal nalaten in zijn lichaam. Dat komt neer op zeggen dat te vriendelijk zijn (onbewust) een manier is om zichzelf te verbieden om te gemeen te worden. Waarom zou je anders “te” vriendelijk willen zijn? Waarom niet gewoon ja en nee zeggen als ik het voel? Mensen die nooit boos worden, zijn dus ingehouden opvliegende mensen. Als hun woede naar buiten komt nadat ze zo lang opgekropt werd, ontketent dat een ongekende woedeaanval…
4 tips om mee te leven met anderen en jezelf, zonder een ‘spons’ te zijn die emoties opzuigt:
1. Als je problemen hebt met de emoties van een ander, vraag je dan af: “Waarom raakt dit me zo? Wat is er, in de gevoelens die de ander uitdrukt, zo moeilijk of onmogelijk om te ontvangen bij mezelf?” Je er bewust van worden staat je toe om bewust te kiezen om de moeilijkheid bij jezelf te overstijgen of niet.
2. Lach ermee en haal het drama weg. “Ah, dit ben ik ten voeten uit. Dit is mijn oud truukje.”, “Het is niet erger dan dat!”; “Ik hou wel van woede en conflicten. Eigenlijk is het best leuk om te discussiëren!”.
3. Eens ik de verboden emotie ontdekt heb, sta ik mezelf toe om ze te voelen, door zachtjes het verboden gebied te betreden. Want me fixeren op een te hoog doel, is de beste manier om het niet te bereiken… Bijvoorbeeld: ik heb moeite om liefde te ontvangen (complimentjes, aanrakingen, cadeautjes, …): accepteer een compliment, sta jezelf toe om een paar seconden het plezier te voelen van de aanhalingen van iemand die je vertrouwt, sta jezelf toe om te bedanken voor een cadeau (eerder dan een gegeneerde “dat hoefde echt niet”). Zo zal liefde steeds minder beangstigend worden.
4. Luister in stilte naar de andere en neem dezelfde spierspanning aan (syntonie). Door de spierspanning van je gesprekspartner over te nemen van je kruin tot de toppen van je tenen, door te voelen wat hij/zij voelt (spiegelneuronen), en het gevoel te ontvangen door het door je heen te laten gaan. Zonder oordeel, met welwillendheid.
In alle gevallen is de bonus die ik krijg van me vrij te voelen om te voelen wat ik voel, en dus mezelf te zijn, dat ook de ander vrij is te voelen wat hij voelt, zelfs als dat me niet aanstaat. Ik ben vrij om te bepalen op welke manier het gevoel van de andere mij raakt.
Christelle Lacour, psychologe, therapeute en opleidster in conflictbeheersing