En ik, ik, ik …
Wat deze vrijwilligers motiveert? Volgens een studie van het marketingbureau ‘Survey and Action’, die in de krant Le Soir wordt geciteerd, engageren vrijwilligers zich vooral voor een welbepaald goed doel: een onderwerp dat hen aanspreekt, een ngo waar kennis belangrijk is, een operatie die in hun bedrijf wordt opgezet. Wie zich niet inzet, verklaart dit door een gebrek aan tijd en beschikbaarheid.
‘En ik, en ik, en ik’ zong Jacques Dutronc (‘Et moi, et moi, et moi’). Welja, en u? Als u de ogen sluit en ‘vrijwilligerswerk’ zegt, waaraan denkt u dan?
Aan het Rode Kruis natuurlijk. Dit is wellicht de organisatie die de meeste vrijwilligers in België ‘tewerkstelt’, zijnde ongeveer 25.000 stuks. De verdeling is als volgt: 15.000 in Vlaanderen, 10.000 in het Franstalige gedeelte. Dat is enorm! En het wordt nog beter wanneer men weet hoe groot de actieradius van deze vrijwilligers is en de impact die zij hebben op onze gemeenschap.
De vrijwilligers van het Rode Kruis zijn overal en niet alleen op kruispunten waar ze stickers verkopen. Hun aanwezigheid is bijzonder zichtbaar tijdens publieke evenementen, zoals zomerfestivals en bloedinzamelingen. Maar hoeveel mensen weten dat heel wat ambulanciers vrijwilligers van het Rode Kruis zijn? Hoeveel mensen weten dat zij ouderlingen en personen met een handicap helpen? Hoeveel mensen weten dat de vrijwilligers van het Rode Kruis kinderen begeleiden die hun vader bezoeken in de gevangenis? Of dat afdelingen psychologische begeleiding heel vaak – bijvoorbeeld na een aanslag – op de steun van vrijwilligers kunnen rekenen?
De lijst is lang en als u zin hebt in actie, bent u altijd welkom. Het volstaat om de website van het Rode Kruis te bezoeken, want er is geen enkele afdeling die geen extra hulp kan gebruiken.
Bedrijfsfilantropie
Hubert werkt in een bank die beslist heeft om in sociale sponsoring te investeren. Dit soort operaties is nooit zonder voorbehoud. Herinner u de Stichting Fortis die lange tijd model stond voor dynamiek en organisatie. Zij werd destijds opgericht ‘om de reputatie van het merk te vergroten’, maar we weten allemaal hoe dat is afgelopen. Desalniettemin is het belangrijk om het volgende te onthouden: de doelstellingen van een bedrijf zijn en blijven gerelateerd aan het bedrijf, maar de filantropische werken die het uitwerkt, spelen vaak een belangrijke sociale rol. Het spectaculairste voorbeeld hiervan is zonder twijfel de Bill & Melinda Gates Foundation, waarvan de gigantische doelstellingen in drie vraagstellingen gebundeld worden: ‘Wat als infectieziekten minder dodelijk zouden zijn bij arme bevolkingsgroepen? Wat als we alle vrouwen en meisjes in de hele wereld de kans gaven om hun leven te veranderen? Wat als alle kinderen – vooral de minst begoede – dezelfde kansen zouden hebben om hun potentieel ten volle te benutten?’
Naast de Bill & Melinda Gates Foundation en de baas van een KMO die gratis pannen levert om het dak van een opvanghuis voor mishandelde vrouwen te herstellen, zijn er duizenden bedrijven die hun personeel mobiliseren om vrijwilligerswerk uit te voeren, bijvoorbeeld in het kader van wat de ‘sociale verantwoordelijkheid van bedrijven’ (SVB) wordt genoemd. Zo steunt de bank waar Hubert werkzaam is een vzw die houders van een diploma hoger onderwijs uit kansarme milieus de kans biedt om vertrouwd te raken met de sociale vaardigheden die ze nodig hebben om te slagen in het beroepsleven.
Actief in je directe omgeving
Bepaalde organisaties, zoals Artsen zonder Grenzen (AZG), lijven geen vrijwilligers in en schrikken er ook niet voor terug om dat luidop te verkondingen (http://www.msf-azg.be/nl/vrijwilliger-of-stagiair-worden); andere daarentegen kunnen niet (over)leven zonder het vrijwilligerswerk van… professionals! Dat is bijvoorbeeld het geval voor de relatief onbekende ‘Médecins sans vacances’ (MSV). Deze vzw telt zo’n 600 artsen, verplegers en Belgische technici die als vrijwilligers actief zijn in Afrikaanse partnerziekenhuizen. Zij engageren zich tijdens hun vakantie om hun Afrikaanse collega’s te assisteren en op te leiden in de operatiezaal, bij ziekenzorg of in het lab. Kortom: vrijwilligerswerk is mogelijk op elk professioneel niveau: van het meest gesofistikeerde – zie ook de door Kanaal Z uitgezonden reportage tot het meest bescheiden. Zo vindt Yves, die een drukke job heeft en drie kinderen, in het weekend altijd wel de tijd om een oudere buurvrouw tot bij haar vriendin te voeren. Zoveel is duidelijk: als u in uw directe omgeving een goede daad kunt stellen, dan mag u ook dat interpreteren als vrijwilligerswerk.
Blijft de vraag die heel wat vrijwilligers zich stellen: ‘Ik werk bij een vzw, ik zoek vrijwilligers, hoe vind ik die?’ Die vraag kan vreemd lijken, vooral nu we over een formidabele rekruteringsmachine beschikken, want dat zijn ze toch, de sociale netwerken. Maar blijkbaar is dat niet voldoende. Afspraak dus op de website van de sociale Gids, waar onder meer het onderwerp ‘verzekering’ wordt aangesneden. Of op de website waar u uw ideale vrijwilligerswerk vindt, in uw buurt of elders, wanneer en met wie u wil.
Het kan zoveel beter
België lijdt aan een erfelijke zwakte. De wetgevende macht focust er soms zo nadrukkelijk op futiliteiten waardoor zij aan de belangrijke dingen van het gemeenschapsleven voorbijgaat, zoals bijvoorbeeld het bedrijfsmecenaat. Men kan zich de vraag stellen waarom, vooral als men weet dat al heel wat wetsvoorstellingen bij het Parlement zijn ingediend – sommige al jaren geleden – en dit door verkozenen die toch wel enige bekendheid genieten. Zoals bijvoorbeeld Daniel Bacquelaine (MR), Pierre-Yves Jeholet (MR), Karine Lalieux (PS) en Olga Zrihen (PS). Aan de politieke horizon zijn dus zowel links als rechts vertegenwoordigd.
Er bestaat een wetgeving over de schenkingen, maar zij schiet te kort. Frankrijk heeft op dat domein een lengte voorsprong genomen: het bedrijfsmecenaat is er fiscaal aftrekbaar – dat wil zeggen: ten minste toch gedeeltelijk. Economisch gezien helpt de fiscale aftrek van het bedrijfsmecenaat om een hefboomeffect te creëren. Toen Marc Verwilghen minister van Justitie was, vatte hij dat prima samen: ‘Als ik het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel moet financieren, dan kost me dat 100. Als een bedrijf dat voor mij doet en zijn tussenkomst aftrekt, dan kost me dat 30’, dwz. de vennootschapstaks (afgerond).
Wanneer men weet dat de dynamiek en de vrijgevigheid van het personeel van sommige bedrijven een gigantische reservoir betekenen – ook zonder wettelijk kader – dan ligt de link met vrijwilligerswerk voor de hand. Men kan zich dan ook afvragen waarom geen enkel van de vele wetsvoorstellen voor bedrijfsmecenaat tot dusver het groene licht heeft gekregen. Als u het antwoord weet…