Om af en toe boven het alledaagse uit te stijgen en magie in je leven te brengen kan creativiteit een waardevolle bondgenoot zijn. Hoe je door creatief te zijn big magic in je leven brengt, legt Elizabeth Gilbert uit in haar gelijknamige boek.
Tekst Sigyn Elst—Foto Carmen De Vos
Edelstenenjacht
Dat we creativiteit nodig hebben leert Elizabeth Gilbert in de lichtvoetige, directe en vaak geestige stijl waarin Big Magic – De kunst van creatief leven geschreven is. ‘We hebben allemaal een activiteit nodig die boven het alledaagse uitstijgt en die ons van onze vaste en beperkende rol in de samenleving bevrijdt (moeder, werknemer, buurman, broer, baas enzovoort). Dat kan je bereiken met bidden, met vrijwilligerswerk, met seks, met sporten en beslist ook met alcohol of drugs – zij het met desastreuze gevolgen.’ Je kan dat gevoel van vrijheid ook bereiken door creatief te zijn. ‘Misschien is dat wel de grootste zegen van creativiteit: door voor een korte, magische tijdspanne al onze aandacht op te slokken kan ze ons tijdelijk verlossen van de verschrikkelijke last van onszelf.’
Elizabeth Gilbert is de auteur van de autobiografische bestseller Eten, bidden, beminnen die in 2010 verfilmd werd met Julia Roberts in de rol van Gilbert. In haar recentste boek moedigt ze de lezer aan om de verborgen talenten te ontdekken die iedereen in zich draagt. Met die talenten bedoelt ze wellicht niet meteen een work-life balans maar ook niet louter een leven dat aan kunst wordt gewijd. Als ik het over creatief leven heb, zegt Gilbert, heb ik het over een leven dat meer door nieuwsgierigheid dan door angst wordt gedreven. ‘We moeten verrukt durven zijn’, schreef de Amerikaanse dichter Jack Gilbert. Aan zijn studenten vertelde hij dat ze hun leven zo creatief mogelijk moesten invullen om zo ‘te vechten tegen de meedogenloze vuurhaard die deze wereld is’. Hij vroeg de jongeren om moedig te zijn. Zonder moed zouden ze nooit doordrongen kunnen raken van de grenzeloze reikwijdte van hun eigen capaciteiten. Zonder moed zou hun leven klein blijven, veel kleiner dan ze waarschijnlijk wilden.
‘Dat is volgens mij dus dé vraag waar het bij creatief leven helemaal om draait’, zegt Elizabeth Gilbert in Big Magic. ‘Heb je de moed om naar buiten te treden met de schatten die binnen in jou verborgen liggen? Het universum begraaft diep binnen in ons allemaal vreemde edelstenen en gaat dan op een afstandje staan toekijken of we ze kunnen vinden. De jacht op die edelstenen, dát is creatief leven. De vaak verrassende resultaten van die jacht, dat noem ik big magic.’
Geen excuses zoeken
Een creatief leven heeft volgens Gilbert met name te maken met buiten de lijntjes kleuren als je daar zin in hebt. Het gaat over je dromen waarmaken, hoe klein of groot die ook zijn. Mensen die opwerpen dat het voor hen niet lukt om hun idee uit te werken omdat er elke maand een hypotheek betaald moet worden, of omdat ze er gewoon de tijd niet voor vinden, is Gilbert te snel af met een anekdote over haar vader.
‘Mijn vader besloot dat hij niet meer alleen chemisch ingenieur wilde zijn, hij wilde ook kerstbomenkweker worden. En dus ging hij dat in 1973 ook doen. We verhuisden naar een boerderij, hij maakte een stuk grond vrij, zette er zaailingen in en ging van start met zijn project. Hij zei zijn gewone baan niet op om zijn droom waar te maken, hij plooide zijn droom om zijn gewone leven heen. Als mijn vader interesse voor iets opvatte maakte hij er werk van. Hij had een rotsvast vertrouwen in zijn eigen capaciteiten.’ Dat zorgde ervoor dat Gilbert haar eigen weg door de wereld durfde uitstippelen.
Offers brengen
Reizen, opnieuw gaan studeren, een eigen zaak of een onlinewinkeltje opstarten, voor een carrièreswitch gaan, het boek dat al jaren in je hoofd zit neerschrijven, meer tijd maken om samen met je kinderen te knutselen of in het bos te wandelen of in je tuinhuis je eigen schildersatelier onderbrengen: creatief leven is vooral een kwestie van ondernemen, iets creëren waar je van droomt, je bevrijden van je hersenspinsels erover en je dromen ook effectief gaan leven.
Dat dat niet altijd ook een schot in de roos is ondervond Gilbert als geen ander. ‘Ik werkte stug door aan mijn kortverhalen. Ik bleef werk insturen. Ik werd afgewezen, afgewezen, afgewezen, afgewezen. Ik vond die afwijzingsbrieven niet leuk. Wie wel? Maar ik hield het grote perspectief voor ogen: ik wilde mijn hele leven in verbondenheid met schrijven doorbrengen, punt uit. Elke keer wanneer ik zo’n afwijzingsbrief kreeg liet ik mijn ego hardop tegen degene die hem ondertekend had zeggen: ‘‘Denk je nu echt dat je me weg kan jagen? Ik heb nog tachtig jaar de tijd om je verzet te breken! Ik ga nog afgewezen worden door mensen die nog niet eens geboren zijn – zo lang ben ik van plan te blijven!’’ Vervolgens borg ik de brief op en ging ik weer aan de slag.’