“Veel HSP’ers hebben in hun jeugd iets gevoeld wat door de buitenwereld tegengesproken is”
Voor hooggevoelige mensen is grenzen stellen een extra uitdaging, omdat ze juist vanwege hun gevoeligheid gemakkelijker meegaan met hun omgeving. Praten ze met iemand, zullen ze diens emoties gemakkelijk voelen en overnemen. Vaak weet een HSP’er niet duidelijk waar hij stopt en de ander begint, welke emoties van hem zijn en welke van de ander.
‘Veel HSP’ers hebben in hun jeugd iets gevoeld wat door de buitenwereld tegengesproken is’, zegt Sofie De Vos, trainster van de HSP-cursus ‘Bewust van je grenzen’ bij Open Mind. ‘Een kind voelt bijvoorbeeld dat er iets scheelt met de juf, maar als het troostend naar haar toeloopt zegt zij: “Nee hoor, alles is oké met mij.” Op zo’n moment krijg je mentaal andere informatie dan je gevoel aangeeft. Veel HSP’ers hebben door zulke ervaringen hun gevoel een stuk verlaten omdat ze zijn gaan geloven dat hun gevoel hen misleid heeft en dat de buitenwereld gelijk heeft. Ze zijn een stukje in hun hoofd gaan wonen en hebben minder toegang tot wat ze echt voelen. In onze cursus leren we mensen dan ook eerst en vooral om zich bewust te worden van wat ze voelen. Dat doen we vooral door bodylearning, door middel van lichamelijke gewaarwordingen. Want het is niet omdat je iets in je hoofd weet dat je het daarom ook in je lijf kan aangeven.’
Een concrete oefening is bijvoorbeeld op een afstand tegenover iemand staan en die persoon langzaam naar je toe laten stappen terwijl je op elk moment dat je iets gewaarwordt in jezelf je grens aangeeft: je komt te snel, je staat te dicht bij, nu mag je dichterbij komen … Of je ontvangt een massage en geeft aan wat oké voelt en wat niet: liever niet aan mijn schouders komen, graag wat zachter, wat harder …
‘Als je in een assertiviteitscursus “stop” leert zeggen en het is een stop vanuit je hoofd, dan zal die stop agressiever overkomen dan wanneer het een stop is die je voelt en doorgeeft vanuit je buik’, weet Sofie De Vos uit ervaring. ‘Vanuit je lichaam wordt je grens rustiger aangegeven, meer vanuit een besef van wie je bent en wat je wilt, en meer in contact met diegene aan wie je je grens aangeeft.’ Opvallend gegeven is dat HSP’ers zelf ook vaak over de emotionele grenzen van anderen lopen, zonder het te beseffen. ‘Ze voelen vaak emoties in de ander nog voor die ander het zelf voelt’, legt Sofie De Vos uit. ‘Ze zullen die gewaarwording ook benoemen en willen dat de ander er iets mee doet. Terwijl die er misschien niet om vraagt, er niet mee bezig is of er zelfs niet mee gediend is.’
Wees alert voor …
➻Fysieke grenzen, zoals pijn aangeven bij een ingreep bij de arts of zeggen tot hoever iemand mag gaan als je samen danst. ‘HSP’ers zullen bijvoorbeeld meer dan eens buitenkomen bij de kapper met het kapsel dat de kapper zelf graag wilde knippen terwijl ze zelf denken: oh help’, zegt Sofie De Vos. ‘Maar ze hebben niet gereageerd omdat ze niet durfden of omdat ze meegegaan zijn in het verhaal van de kapper.’
➻Emotionele grenzen, zoals wanneer je baas of een verkoper op je gevoelens inspeelt om iets van je gedaan te krijgen. ‘Jij bent hier zo goed in’, ‘je buren hebben er ook één gekocht’, ‘je gaat dit toch voor mij doen?’. ‘Een HSP’er zal daar snel in meegaan, omdat hij de ander niet wil teleurstellen of omdat hij perfectionistisch is of zich anders schuldig voelt’, zegt De Vos.
➻Mentale grenzen, zoals jouw keuzes aangeven of zeggen waar je voor staat. ‘HSP’ers weten vaak niet goed wat ze willen’, zegt ze. ‘Ze laten anderen het restaurant of de reisbestemming kiezen omdat ze gewend zijn om te versmelten met de ander. Als die dan vraagt: maar wat wil je eigenlijk zélf, kunnen ze daar vaak niet op antwoorden.’
➻Energetische grenzen, zoals voelen dat iemand te dicht bij je staat. ‘Een HSP’er laat de ander gemakkelijk in zijn persoonlijke bubbel komen,’ zegt De Vos, ‘en staat trouwens zelf ook soms te dicht bij de ander, zonder het te beseffen, omdat hij gemakkelijk met de ander versmelt.’
Een HSP-test en meer HSP-tips vind je op www.centrumopenmind.be
Artikel verschenen in Psychologies Magazine