U bent 50 – of iets ouder – en u hebt dankzij uw spaarcenten of het geld van de familie een bepaalde welstand opgebouwd. U bezit effectenportefeuilles of spaarrekeningen, een eigen woning of kunstwerken waaraan u zeer gehecht bent.

Het is uw wens dat dit patrimonium na uw overlijden overgaat naar uw partner en uw kinderen. Let op: indien u deze overdracht niet oordeelkundig organiseert, verdwijnt tot 30 % van uw patrimonium in successierechten. Er bestaan enkele eenvoudige oplossingen om uw gezin te beschermen en successierechten te ontlopen. Zij kunnen evenwel slechts op een aantal activa van uw bezittingen worden toegepast.

1. Uw gezinswoning overdragen zonder successierechten

Het Vlaamse en het Brussels Gewest hebben de gezinswoning vrijgesteld van successierechten tussen echtgenoten, wettelijk samenwonenden of tussen personen die een huis of een appartement bewonen dat als gezinswoning dient.

Ook het Waalse Gewest voerde deze vrijstelling in, maar opgelet: zij geldt uitsluitend voor de eerste schijf van 160.000 euro die de langstlevende erft; dit komt neer op een onroerend goed van 320.000 euro wanneer de echtgenoten of wettelijk samenwonenden de gezinshoofdwoning in gelijke delen aanhouden. Dankzij deze maatregel vermijdt de langstlevende echtgenoot het betalen van successierechten en dus in bepaalde gevallen dat de gezinswoning dient verkocht te worden om de successierechten te kunnen betalen. Omdat deze vrijstelling enkel voor de echtgenoten (of samenwonenden) geldt, dient het geërfde aandeel in volle eigendom te zijn om er ten volle van te kunnen genieten.

Twee technieken zijn mogelijk: testament of aanpassing van het huwelijkscontract. Het testament heeft het voordeel dat het eenvoudig en kosteloos is. De aanpassing van het huwelijkscontract, via een authentieke akte, is aan te raden wanneer de gezinswoning het belangrijkste bezit is van het koppel en de toekenning in volle eigendom aan één partner inhoudt dat het voorbehouden erfdeel van de kinderen wordt aangetast. In dat geval zorgt een aanpassing aan het huwelijkscontract ervoor dat de kinderen geen aantasting van hun erfdeel kunnen aanvoeren.

Het enige geval waarbij het fiscaal gezien niet interessant is om de gezinshoofdwoning integraal in volle eigendom aan de langstlevende toe te kennen, is wanneer deze het belangrijkste bezit van het koppel is en de langstlevende de intentie heeft om dit de rest van zijn leven te behouden. In dit geval kan het interessant zijn dat de kinderen reeds de blote eigendom van de helft van de woning erven na het overlijden van de eerste ouder om op die manier van de lagere schijven in de successierechten te kunnen genieten.