Eén mens, veel rollen
Volgens experts is het des mensen om te willen investeren in intieme relaties en een stevige thuisbasis, én tegelijk je persoonlijk waar te willen maken in een maatschappelijke rol. “Verschillende rollen zijn ook aan te raden”, zegt arbeidspsychologe en onderzoekster aan de Vlerick Business School Sara De Hauw. ‘We zien dat mensen die verschillende rollen opnemen een stuk gelukkiger, succesvoller en tevredener zijn dan mensen die focussen op één rol. Het hoeft ook niet per se om betaald werk te gaan, het kan ook vrijwilligerswerk zijn.” Maar hoe zit het dan met onze work-life balans?
Punt is dat we ons in verschillende rollen willen ontplooien, zonder het gevoel te hebben dat het een of het ander daarbij inschiet. En toch is dat vaak hoe het dilemma van de work-life balans in de gejaagdheid van het dagelijks leven gepercipieerd wordt: alsof werk en privé twee gescheiden gegevens zijn die om jouw aandacht en tijd concurreren en geen van beide voor elkaar mogen onderdoen. Om goed te doen zou je bijna 100 % in het ene domein willen kunnen investeren en ook nog eens 100 % in het andere. A priori een onmogelijke opdracht.
“De verwachtingen die we hebben over de rollen die we opnemen zijn heel hoog, bijna perfectionistisch“, knikt De Hauw. “Dat werken we een stuk zelf in de hand door de sociale media, waar we perfecte foto’s plaatsen van ons gezin, van onze vakantie, onze sportmomenten, werkgerelateerde items … Om die perfectie te willen benaderen zou je al heel veel tijd in elk deelaspect moeten kunnen investeren en dat gaat gewoon niet.”
Zuurverdiende vrije tijd
‘Nog vijf uur en het is weekend!’, ‘Ik tel al af naar de herfstvakantie!’… Uitspraken die we allemaal wel eens doen. In onze work-life strijd hebben we niet zelden de neiging om de tweedeling werk en privé op te splitsen in last en lust. Het ene als noodzakelijk kwaad, het andere als beloning. Als we maar hard genoeg werken mogen we straks genieten van onze welverdiende vakantie, ons zuurverdiende pensioen.
“De overtuiging dat je een aantal uren moet gaan werken om in je levensonderhoud te voorzien en je je dan bepaalde zaken kan veroorloven in je vrije tijd is gegroeid door de industriële revolutie. Maar dat lijkt me ondertussen achterhaald“, zegt Ron Maes, oprichter van The Creative Society, een netwerk dat creativiteit en innovatie linkt aan ondernemerschap.
“Ik zie die tendens ook bij jongere mensen: ze zetten samen met vrienden een zaakje op en brainstormen tijdens een barbecue. Werk, privé … het loopt allemaal meer in elkaar over. Zo ook onze verschillende rollen. Ik ben oprichter van The Creative Society maar ik ben ook vader, en echtgenoot, en de zakelijk leider van een muziekproject, en zo zijn er nog meer dingen. Het gaat om een nieuwe perceptie: je verdeelt de tijd die je ter beschikking hebt over een aantal waardevolle projecten in je leven.“
Communicerende vaten
“Eigenlijk moeten we ophouden om te spreken in termen van work-life balance“, zegt ook de Britse filosoof David Whyte, auteur van The Three Marriages: Reimagining Work, Self and Relationship. Volgens hem is work-life balans een concept waarmee we onszelf de zweep opleggen, omdat we in beide domeinen nooit goed genoeg kunnen doen. Zien we werk en leven als beconcurrerende delen in onszelf, dan zal het innemen van tijd voor het ene altijd worden ervaren als nadelig voor het andere. Een compromis is dan altijd een verlies.
In plaats van werk-privé te zien als een strijd tussen twee grootmachten – een oorlogje dat willens nillens altijd slachtoffers zal maken aan beide kanten en je dus, wat je ook doet, een gevoel van onvoldaanheid en falen zal geven – kunnen we ze beter zien als communicerende vaten, een samenwerkende vennootschap, die met elkaar in constante dialoog gaan en elkaar beïnvloeden en verrijken.
Zo bekeken is tijd steken in je kinderen dan niét synoniem met beknibbelen op je werk, maar zorgt het ervoor dat je – op de momenten dat je tijd steekt in je werk – een nog competentere en meer gemotiveerde werknemer bent.
“De verschillende rollen in ons leven veroorzaken niet enkel een spanningsveld maar kunnen elkaar ook voor een groot stuk verrijken“, bevestigt De Hauw. “En dat wordt vaak vergeten. Zo ga ik binnenkort trouwen, maar doordat ik op mijn werk mee in de organisatie sta van sommige events kan ik mijn eigen huwelijk veel efficiënter plannen. De capaciteiten die je opdoet in het ene domein maken je ook efficiënter in het andere.”
Almaar vager
Of je in dat beweeglijke veld al je activiteiten door elkaar wilt laten lopen of niet hangt sterk af van je persoonlijkheid en situatie. “Het is positief dat de grens tussen werk en privé vervaagt, maar het maakt het niet altijd gemakkelijker”, stipt De Hauw aan. “Precies door die stijgende vervaging, ook omwille van je permanente beschikbaarheid door de technologie, ben je misschien juist acuter op zoek naar balans.”
“De ene houdt ervan om alles te vermengen en zet met plezier ’s avonds zijn laptop weer aan, een ander werkt liever twee uur langer door op kantoor om dan werkelijk de deur achter zich te kunnen sluiten. Het belangrijkste is om je leven te organiseren naar jouw eigen voorkeur om werk en privé te scheiden of te vermengen.”
Wat wél een positief gevoel van balans beïnvloedt, is of je je werk graag doet of niet. “Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die thuis twee uur moeten overwerken geen impact ervaren op hun gevoel van balans als ze die taken die ze thuis moeten doen graag doen’, noteert ze. ‘Doen ze die niet graag dan blijkt zelfs een half uur overwerken al een aanslag op hun gevoel van evenwicht.“
Engagement naar jezelf
Het geheim van een bevredigende work-life balans is dat je niet alleen kijkt naar je engagement op je werk en je engagement thuis, maar dat je ook een derde engagement in acht neemt, zegt David Whyte: het engagement naar jezelf. Wie ben je, wat wil je, wat zijn je waarden, wat geeft jou bevrediging, wat vind je het allerbelangrijkste in je leven …?
Als je die vragen voor jezelf kan beantwoorden kan je bij alle keuzes die je in je leven maakt toetsen waar de balans doorweegt.
De bevestiging vinden in je eigen normen, je eigen voldoening, is wellicht een belangrijke sleutel naar meer balans. Ook De Hauw raadt aan na te gaan welke rol(len) voor jou het belangrijkst zijn en wat je daarin wilt bereiken. “Ontdek waar jouw standaard ligt en leef daarnaar. Als je die keuzes bewust maakt – niet volgens wat je denkt dat je moet doen, maar volgens jouw normen en verlangens – dan neem je de gevolgen ervan ook bewust mee. Je legt je er ook gemakkelijker bij neer, omdat je er de positieve kanten van ziet: ‘ik win dit erbij’.“
De leukste berichten van Fifty & Me in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Beeld © Shutterstock