De drang om het onderste uit de kan te halen zodra de zon ook maar een beetje doorbreekt gaat niet voor iedereen op. Want hoewel een seizoensgebonden depressie vaak in verband wordt gebracht met het verminderde licht en het sombere weer dat de winter met zich meebrengt, lijden sommige mensen ook juist aan een zomerdepressie, zoals het in de volksmond wordt genoemd. Niemand minder dan Belgisch populairste psychiater Dirk De Wachter vertelt ons over het fenomeen zomerdepressies.
“In de praktijk spreken we van Seasonal Affective Disorder, een seizoenale depressie. We denken dan vaak automatisch aan een winterdepressie vanwege de verminderde hoeveelheid zonlicht, maar het kan net zo goed in de herfst, lente en dus zomer voorkomen. Juist in de zomer verwacht niet iedereen het, omdat de paradox ons leert dat we ons juist dan allemaal vrolijk en wel moeten voelen en het leven fantastisch is. Er is een soort algemene assumptie: nu is het leven leuk. En juist die sociale verplichting dat mensen zich goed moeten voelen, duwt mensen die zich dan al wankel voelen in een depressieve staat.”
Onderbroken nachten
De gevolgen zijn veelal dezelfde als die van een winterdepressie: lusteloze en sombere gevoelens, een toename in het gewicht en vermoeide gevoelens. Maar de zomerdepressie kan ook enkele van de tegenovergestelde neveneffecten van de winterse variant vertonen: gewichtsverlies en slaapproblemen. “Een van de belangrijke symptomen van een depressie is slecht slapen. En dan met name: slecht doorslapen. Sterker nog, het is juist een van de eerste symptomen die de kop opsteekt vooraleer de stemming zakt. De oorzaak daarvan ligt enerzijds in de depressieve gevoeligheid van de hersenen, anderzijds kan het door de eigenschappen van de warme nachten zijn: hete lucht, we slapen met de ramen open, er is meer lawaai, of omdat de extra lichturen ons minder rust gunnen.”
Overprikkeling
De felle zon, geluiden om ons heen en de klamme hitte zijn voor de meeste mensen best veel prikkels. Als je hier gevoelig aan bent, wellicht omdat je hoogsensitief bent, kun je in de zomer sneller overprikkeld geraken. In de winter sluit je je gemakkelijker af, maar in de zomer is het lastiger om mee te gaan. “Ten eerste is het goed als iemand zich hier bewust van is. Dan kun je bijvoorbeeld therapeutische technieken inschakelen, zoals mindfulness, relaxatie of yoga. Maar een rustige wandeling maken op jezelf in de natuur of even een feestje overslaan om rustig thuis een boek te lezen zal misschien ook werken. Ik denk dat dat trouwens voor iedereen wel een goed idee is, want we leven in een zeer overprikkelde samenleving. We leven met veel mensen dicht op elkaar, er is altijd lawaai, en een bijkomende factor van deze tijd zijn de prikkelingen van social media. Volgens onderzoek zitten mensen gemiddeld 2 à 3 uur per dag op hun gsm te tokkelen. Af en toe je gsm uitzetten en niet bereikbaar zijn geeft het brein rust. Zowel in de winter als in de zomer.”
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Dirk De Wachter © Leen Wouters Fotografie
Niet bikini perfect
De onzekerheden in de zomer kunnen neerslachtige gevoelens aanwakkeren, of dat nu op hoog of laag niveau is. Als je namelijk onzeker bent over je lichaam, kan schaarse zomerkleding voor stress zorgen. “Heel de Instagram-cultuur zet natuurlijk ook in op ‘dat perfecte lichaam’. Maar kleed je waarin je je goed voelt, ga naar buiten en probeer te weerstaan aan die perfectheidscultuur die op social media wordt opgelegd. Want echt, de meesten onder ons zijn geen Brad Pitt of Angelina Jolie. En ik heb gehoord dat het met hen ook niet altijd zo goed gaat. Alleen al de illusie dat die perfecte mensen altijd zo gelukkig zijn, moeten we ook naast ons neerleggen. Ook met een minder gespierde body – om maar even over mezelf te spreken – of met een minder slanke lijn, mag men zich onbevangen tonen. Dat is mijn standpunt. Body positivity! Dat zijn bewegingen die het kunnen ondersteunen. Dat wordt trouwens veel op Instagram getoond. Het is dus niet alleen maar slecht wat daarop gebeurt.”
Herkennen en voorkomen
Herken je deze gevoelens? Dan kan het volgens De Wachter verstandig zijn om een soort dagboekje bij te houden. “Herken je bepaalde patronen? En komt die inderdaad ieder seizoen terug? Dan kun je kijken naar noodzakelijke oplossingen, zoals de therapeutische technieken en het goed zorgen voor je lichaam. Als die dan niet voldoende zijn, kun je in laatste instantie preventieve medicatie overwegen. We moeten antidepressiva minder vaak voorschrijven, maar veel gerichter.”
Geluk uit de kleine dingen
Dirk De Wachter staat bekend om zijn uitspraken dat je geluk beter niet kunt nastreven als levensdoel. Je kunt je beter richten op zingeving en verbinding, vaak volgt geluk dan vanzelf. En dat gaat volgens de psychiater in de zomer misschien des te meer op: “In de zomer zien we nog meer op social media perfecte vakantieoorden voorbijkomen waar mensen aan het zwembad liggen met hun perfecte lichamen, maar voor de meesten van ons wordt het beperkt tot een doorsnee vakantie en drinken ze geen glas champagne, maar een pintje bier. En toch: het minder fantastische is ook goed! Ook de wandeling naar het werk kan best aangenaam zijn. Streef niet het grote geluk na maar wees content met de gewone dingen in het leven. Draag zorg voor een ander. Geniet van de zon die door de wolken komt zonder dat daarom het perfect aangelegde zwembad daar moet staan. We stellen alles zo fantastisch voor dat we vergeten om gewoon content te zijn met wat we hebben.”
De leukste berichten van Fifty & Me in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Beeld © Leen Wouters Fotografie